અમરેલી, 5 ઓગસ્ટ (હિ.સ.)

સમઢીયાળાની ચાર બહેનોની આત્મનિર્ભરતાની અનોખી સફર – મહિને 15થી 20 હજાર સુધીની કમાણી

અમરેલી જિલ્લાના ખાંભા તાલુકાના નાના ગામ સમઢીયાળામાં વસતી ચાર સામાન્ય— અદમ્ય આત્મવિશ્વાસ ધરાવતી—મહિલાઓએ રોજિંદા જીવનની દીકરી, પત્ની અને વહુ તરીકેની ફરજો સાથે વેપારજગતમાં પણ પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું છે. ઘરકામ અને ખેતીથી થાકેલા શરીર છતાં રોજ રાતે પાણીપુરી માટેની કરકશ પુરી બનાવીને હવે એ મહિલાઓ દર મહિને 15,000 થી 20,000 રૂપિયા સુધીની કમાણી કરી રહી છે.

આ મહિલાઓનું નામ છે વર્ષાબેન ઈશ્વરભાઈ રૂપારેલિયા અને તેમની સાથે જોડાયેલી અન્ય ત્રણ બહેનો. વર્ષાબેન 10મો ધોરણ સુધી ભણેલી છે અને આખો દિવસ ઘરકામ તેમજ ખેતમજૂરી કરી રાત્રે પોતાની સાથી બહેનો સાથે પાણીપુરીની પુરી બનાવે છે. જે પુરીઓ માત્ર ગામમાં નહીં પરંતુ આજુબાજુના ગામડા, બજારો અને હવે તો શહેર સુધી પહોંચતી થઈ છે.

વિચારજન્મ અને શરૂઆત

સમઢીયાળામાં પહેલાથી પાણીપુરી સરળતાથી મળતી ન હતી. પણ ગામમાં તેને લઈને ઊંચી માંગ હતી. વર્ષાબેનના કહેવા મુજબ, “ગામના લોકો વારંવાર પૂછતા કે ક્યાંથી સારી પુરી મળે? તો અમને વિચાર આવ્યો કે શા માટે આપણે જ ન બનાવીએ

આ વિચારને સાકાર રૂપ આપવા માટે ‘તરુણાબેન દેવાણી’ નામના મહિલા ટ્રેનરે મહત્વપૂર્ણ ભુમિકા ભજવી. અમરેલી જિલ્લાના મહિલા તાલીમકાર તરીકે કામગીરી બજાવતા તરુણાબેન દેવાણીએ આ મહિલાઓને 10 દિવસની વ્યાવસાયિક તાલીમ આપી. જેમાં ખમણેલા લોટ, જથ્થાબંધ ઉત્પાદન અને હાઇજીનિક પેકિંગ વિશેની ટેકનિક શીખવવામાં આવી. આ તાલીમ પછી મહિલાઓનું આત્મવિશ્વાસ વધ્યો અને તેમણે વ્યવસાય શરૂ કર્યો.

ટેકનિકલ સહાયથી મજબૂત આધાર

મહિલાઓની આ પ્રયત્નશીલતા જોઈને WWB – Friends of Women’s World Banking નામની સંસ્થાએ તેમને ટેકનિકલ સહાય પૂરી પાડી. લોટ બાંધવા, મશીન દ્વારા પુરી બનાવવી, ફૂલાવવી, પેકિંગ વગેરે માટે જરૂરી સાધનો આપવામાં આવ્યા. આ સાધનો મળતાં, હવે કામ ઝડપથી અને ગણી ગણી વધુ પ્રમાણમાં થાય છે.

શરૂઆતમાં દિવસના માત્ર 100 પેકેટ તૈયાર થતો. આજે તે સંખ્યા વધી રહી છે. અમદાવાદ, સુરત, રાજકોટ જેવા શહેરોમાં પણ તેમની પુરીની ડિમાન્ડ છે. પ્રારંભે ગામમાં પેકેટ રૂ.100માં વેચાતાં, હવે થોડું દર વધાર્યું છે, પણ ગુણવત્તા યથાવત છે.

વ્યવસાયનો વિસ્તાર

આ ચારેય બહેનો ભાગીદારીમાં વ્યવસાય ચલાવે છે. પેકિંગ, ગુણવત્તા ચકાસણી અને વ્યવસ્થાપન મળીને કરતી હોય તો યોગ્ય સંકલનથી કામગીરી થતી રહે છે. સમય સાથે મશીનોની સંખ્યા વધારવાનું આયોજન છે જેથી વધુ પુરીનો સ્ટોક તૈયાર કરી શકાય. તેઓ હવે અન્ય નગરોમાં પણ ડિસ્ટ્રિબ્યુટર દ્વારા પેકેટ મોકલવાની તૈયારીમાં છે.

વર્ષાબેન કહે છે, “અમે માત્ર ચાર મહિના પહેલા આ કામ શરૂ કર્યું, પણ આજે અમને લોકો ઓળખવા લાગ્યા છે. આપણું નામ, આપણું પ્રોડક્ટ વિશ્વાસનું થયું છે.”

સમાજમાં બદલાવનો સંકેત

આ બહેનોના પ્રયત્નો માત્ર તેમના જીવન માટે નહીં, પણ સમગ્ર સમાજ માટે પ્રેરણારૂપ બની રહ્યા છે. છેલ્લા બે મહિનામાં અનેક ગામોની મહિલાઓ સમઢીયાળાની આ બહેનોનો સંપર્ક કરી રહી છે. તાલીમ લેવા માંગે છે. પોતાના ગામમાં આવું કંઈક શરૂ કરવા ઈચ્છે છે.

તરુણાબેન કહે છે, “આ બહેનોના આત્મવિશ્વાસ અને લગનને મેં ખૂબ નજીકથી જોયો છે. આજના સમયમાં તેઓ માત્ર રાત્રે પુરી નથી બનાવતી, પણ અનેક મહિલાઓ માટે આશાનું દીપક બની રહી છે.”

ભવિષ્યની યોજનાઓ

હવે આ બહેનો મોટા પ્રમાણમાં વ્યવસાયના વિસ્તરણ માટે વિચારી રહી છે. આગામી સમયમાં: નવી મશીનો લાવવા,વધુ કામદારો જોડવા,ઓનલાઈન ઓર્ડર અને હોમ ડિલિવરી શરૂ કરવી, સ્થાનિક અને રાજ્ય સ્તરના બજારમાં સ્થાન મેળવવું ,એવી યોજનાઓ ધરાવે છે.

નિષ્કર્ષ

સમઢીયાળાની ચાર બહેનોની આ સફળતા માત્ર એક વ્યવસાયની સફળતા નથી. એ એનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે કે જો ઈચ્છા હોય, દ્રઢ નિશ્ચય હોય, અને થોડી ટેકનિકલ સહાય મળે તો ઘરકામની વચ્ચે પણ મહિલાઓ ઉદ્યોગસાહસિક બની શકે છે.

આજની ગ્રામ્ય મહિલાઓ માત્ર રસોઈ અને ઘરના કામ સુધી સીમિત નથી રહી. તે સ્વબળ અને સ્વાભિમાન સાથે નાની નાની તકોને પકડીને પોતાનું ભવિષ્ય ઘડી રહી છે.

વર્ષાબેન અને તેમની સાથી બહેનોનું આ સાહસ એ કહે છે કે – સમય મર્યાદિત છે, પણ સપનાની મર્યાદા નથી!

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / Gondaliya Abhishek Nandrambhai