બેંગલુરુ, નવી દિલ્હી, 21 નવેમ્બર (હિ.સ.). ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ એક નવી ટેકનોલોજી વિકસાવી છે, જે ઝિંક-આયન બેટરીઓને વધુ ઉર્જા સંગ્રહિત કરવાની, લાંબા સમય સુધી ચાલવાની અને પર્યાવરણને ઓછું નુકસાન પહોંચાડવાની મંજૂરી આપશે. આ ટેકનોલોજી ભવિષ્યમાં લિથિયમ બેટરીનો વધુ સારો અને સુરક્ષિત વિકલ્પ બની શકે છે.

કેન્દ્રીય વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ હેઠળના સેન્ટર ફોર નેનો એન્ડ સોફ્ટ મેટર સાયન્સ (સીઈએનએસ), બેંગલુરુના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા આ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવામાં આવી છે. સંશોધન ટીમનું નેતૃત્વ ડૉ. આશુતોષ કુમાર સિંહ કરી રહ્યા હતા.

વૈજ્ઞાનિકોએ સમજાવ્યું કે, તેઓએ એક અનન્ય થર્મો-ઇલેક્ટ્રોકેમિકલ પ્રક્રિયા દ્વારા વેનેડિયમ ઓક્સાઇડ નામના પરંપરાગત પદાર્થની રચનામાં ફેરફાર કર્યો છે, જેનાથી તે વધુ ઉર્જા-સંરક્ષણશીલ બને છે. નવી સામગ્રી, ઝિંક-વેનાડિયમ ઓક્સાઇડ, બેટરીમાં ઝિંક આયનોની હિલચાલને સરળ બનાવે છે, જેનાથી બેટરી ઝડપથી ચાર્જ થાય છે, વધુ ઉર્જા સંગ્રહિત થાય છે અને લાંબા સમય સુધી અધોગતિનો પ્રતિકાર કરે છે.

અત્યાર સુધી, વૈજ્ઞાનિકોએ ઝિંક-આયન બેટરીમાં વિવિધ ઓક્સાઇડ સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ ઇચ્છિત પરિણામો પ્રાપ્ત કર્યા વિના. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા કરવામાં આવેલી આ શોધને ઝિંક-આયન બેટરી ટેકનોલોજીમાં એક મોટી પ્રગતિ માનવામાં આવે છે. આ સંશોધન એડવાન્સ્ડ એનર્જી મટિરિયલ્સ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયું છે.

અભ્યાસના સહ-લેખક રાહુલ દેબ રોયે જણાવ્યું હતું કે ટીમે કેથોડ સામગ્રીને વધુ સ્થિર અને કાર્યક્ષમ બનાવવા માટે ખૂબ જ સરળ છતાં અત્યંત અસરકારક પદ્ધતિ અપનાવી છે. આ તકનીક ભવિષ્યમાં અન્ય બેટરી સામગ્રીને સુધારવામાં પણ ઉપયોગી થઈ શકે છે.

નિષ્ણાતો માને છે કે, આ શોધ ભવિષ્યમાં ગ્રીન એનર્જી અને ટકાઉ બેટરી ટેકનોલોજી માટે નવી દિશા પ્રદાન કરશે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / પ્રશાંત શેખર / સંજીવ પાશ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ