
પણજી, નવી દિલ્હી, 23 નવેમ્બર (હિ.સ.)
આજે આંતરરાષ્ટ્રીય ફિલ્મ ફેસ્ટિવલમાં નોન-ફીચર ફિલ્મ શ્રેણીમાં, 'ચંબલ' ફિલ્મ પ્રદર્શિત
કરવામાં આવી હતી. તે મધ્યપ્રદેશના મુરેના, ભિંડ, શ્યોપુર, ગ્વાલિયર અને દતિયા જિલ્લાઓમાં ફેલાયેલા આ પ્રદેશમાં
બંદૂકોના ભય હેઠળ, સમૃદ્ધ સમાજમાં પરંપરા, પ્રતિષ્ઠા અને વર્તમાન વચ્ચેના સંઘર્ષને દર્શાવે છે.
યુવા દિગ્દર્શક અનહદ મિશ્રાની, આ 33 મિનિટની
નોન-ફીચર ફિલ્મ આજે અહીં ભારતીય પેનોરમાના ભાગ રૂપે, પ્રદર્શિત કરવામાં આવી હતી. આ
ફિલ્મ સમકાલીન ભારતને સમજવા માટે અપરિહાર્ય છે.
યુવા ફિલ્મ નિર્માતાના મતે, “'ચંબલ' માત્ર એક ફિલ્મ નથી, પરંતુ એક એવા ભૂ-દૃશ્યની સામાજિક આત્મકથા છે, જ્યાં ઇતિહાસ, ભય અને ગૌરવ સાથે
રહે છે. એક સમયે ડાકુઓની વાર્તાઓ માટે જાણીતી, ચંબલ પ્રદેશના શિવપુરી, ભિંડ, મુરેના, દતિયા, ગ્વાલિયર અને શ્યોપુરમાં બંદૂક હજુ પણ શક્તિ, સન્માન અને
પ્રભાવનું પ્રતીક છે.”
આ ફિલ્મમાં, દિગ્દર્શક અનહદ મિશ્રા એક જટિલ સંસ્કૃતિના સ્તરોને ઉજાગર
કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, જ્યાં બંદૂકો શસ્ત્ર પૂજાથી લઈને લગ્ન અને રાજકારણ સુધી
સામાજિક પ્રતિષ્ઠાનું કાયમી પ્રતીક બની ગઈ છે.
આ ફિલ્મ ચંબલને ફક્ત ગુના-પ્રભાવિત પ્રદેશ તરીકે જ નહીં, પરંતુ એક જીવંત
સ્મૃતિ અને પરંપરા તરીકે તપાસે છે - જ્યાં વર્ષો જૂના ઝઘડા, રક્ત રંજીત
સ્મૃતિઓ અને સન્માનની ઇચ્છા હજુ પણ સામાજિક વર્તનને માર્ગદર્શન આપે છે. અહીં, આધુનિક કાયદા અને
રાજ્યની હાજરીની સમાંતર, પરંપરાનો એક
સ્વતંત્ર કોડ કાર્ય કરે છે - જેમાં શસ્ત્રો ફક્ત હિંસાનું પ્રતીક નથી, પરંતુ સામાજિક
કાયદેસરતાનું પ્રતીક છે.
આ એ જ ભૂગોળ છે, જેનો અભ્યાસ પ્રેમચંદ, ફણીશ્વરનાથ રેણુ
અને સમકાલીન સમાજશાસ્ત્રીઓના લખાણોમાં શક્તિ, સમાજ અને હિંસાના ત્રિકોણ તરીકે કરવામાં આવ્યો છે, અને જેની
સિનેમેટિક સ્મૃતિ બેન્ડિટ ક્વીન જેવી કૃતિઓમાં ઉજાગર કરવામાં આવી છે. ચંબલ, આ પહેલાના
સંદર્ભો સાથે જોડાઈને, આજની
વાસ્તવિકતામાં એક નવો, સૂક્ષ્મ અને
સંવેદનશીલ દ્રષ્ટિકોણ ઉમેરે છે.
અનહદ મિશ્રાની સિનેમેટોગ્રાફી ચંબલની કઠોર સુંદરતાને જીવંત
કરે છે - ઝાડીઓ, પાકા રસ્તાઓ, ધૂળના સ્તરો અને
શસ્ત્રોનો ચમક, માનવ અસુરક્ષા
અને આત્મસન્માનની વિચિત્ર જુગલબંધી. કેમેરા ન તો આરોપ લગાવે છે કે ન તો મહિમા આપે
છે - તે ફક્ત સાક્ષી આપે છે. સ્થાનિક લોકોના અવાજો, તેમની કબૂલાત અને તેમની અંદર રહેલી પેઢીઓ જૂની
માન્યતાઓ, એક અરીસો બની જાય
છે, જે આજના ભારતમાં ગુના,
ઓળખ અને પરંપરાના
પ્રશ્નોને તીવ્રપણે ઉજાગર કરે છે.
અનહદ મિશ્રા કહે છે કે, એવા સમયમાં જ્યારે સંગઠિત અપરાધ, ચૂંટણી
રાજકારણમાં શક્તિનું પ્રદર્શન અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર શસ્ત્રોનું
પ્રદર્શન સ્થિતિ નું નવું સ્વરૂપ લઈ રહ્યું છે, ત્યારે
ચંબલ આશ્ચર્યજનક રીતે સુસંગત બની જાય છે. ફિલ્મ પૂછે છે: શું કાયદાની
બહાર કાર્યરત પરંપરા બદલી શકાય છે, અથવા તે આપણા સામૂહિક અર્ધજાગ્રતનો કાયમી ભાગ બની ગઈ છે?
સંગીતકાર નિનાદ પરબનું સુવ્યવસ્થિત સંગીત, સંપાદનની સંયમિત
લય અને વાર્તાની કઠોર પ્રામાણિકતા 'ચંબલ'ને એક વિચારપ્રેરક અનુભવમાં પરિવર્તિત કરે છે. આ ફિલ્મ જોયા
પછી, દર્શક માત્ર
વાર્તા જ જોતો નથી પણ પોતાના સમય, પોતાના સમાજ અને પોતાની અંદર રહેલા ભય અને ગૌરવના સંઘર્ષને
પણ ઓળખે છે.
'ચંબલ' એક સિનેમેટિક
માસ્ટરપીસ છે, જે બંદૂકોના અવાજ પાછળ છુપાયેલા સમાજના પ્રશ્નોને સ્પષ્ટ, હિંમતભેર અને
સુંદર રીતે ઉજાગર કરે છે.
હિન્દુસ્થાન સમાચાર / સચિન બુધૌલિયા / સંજીવ પાશ
હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ