-એર્રાબોરમાં, ફક્ત સંબંધોનો જ નહીં પરંતુ બલિદાન અને બહાદુરીનો પણ અનોખો રક્ષાબંધન તહેવાર ઉજવવાની પરંપરા બની

સુકમા, નવી દિલ્હી, 9 ઓગસ્ટ (હિ.સ.). દર વર્ષે રક્ષાબંધન પર, છત્તીસગઢના નક્સલગ્રસ્ત સુકમા જિલ્લાના એર્રાબોર ગામમાં એક એવું દ્રશ્ય જોવા મળે છે, જે આંખોને ભીની કરી દે છે. અહીં, સ્થાનિક મહિલાઓ અને બહેનો તેમના શહીદ સુરક્ષા દળોની પ્રતિમાઓ પર રાખડી બાંધે છે જેમણે સલવા જુડુમ ચળવળ દરમિયાન નક્સલીઓ સામે લડતી વખતે પોતાનો જીવ બલિદાન આપ્યો હતો. આ પરંપરા ઘણા વર્ષોથી ચાલી આવી છે અને આજે પણ આ શહીદ સૈનિકોની સ્મૃતિ ગામના લોકોના હૃદયમાં જીવંત છે. રક્ષાબંધનના દિવસે, ગામની બહેનો થાળીમાં રાખડી, ચોખા અને મીઠાઈઓ લઈને શહીદ સ્મારક પર જાય છે. તેઓ ત્યાં હાજર તેમની પ્રતિમાઓ સામે ધૂપ લાકડીઓ અને દીવા પ્રગટાવીને શહીદ સૈનિકોને યાદ કરે છે, પછી ભીની આંખો અને ગૂંગળાવેલા ગળા સાથે, તેઓ તેમના હાથને બદલે પ્રતિમાના કાંડા પર રાખડી બાંધે છે. આ ફક્ત એક ધાર્મિક વિધિ નથી, પરંતુ આપણા બહાદુર ભાઈઓ પ્રત્યે અનંત પ્રેમ અને ગર્વનું પ્રતીક છે. એર્રાબોરનો આ અનોખો રક્ષાબંધન ફક્ત સંબંધોનો તહેવાર જ નથી, પરંતુ બલિદાન અને બહાદુરીનો પણ તહેવાર છે. બાળકો અને યુવાનો પણ આ પરંપરામાં ભાગ લે છે, જેથી આવનારી પેઢીઓ યાદ રાખે કે નક્સલી હિંસા દ્વારા આ ભૂમિ પરથી કેટલા પુત્રો છીનવાઈ ગયા હતા.

એક સમયે નક્સલી હિંસાનો ગઢ ગણાતા એરાબોરમાં 2007 માં, સુકમા જિલ્લામાં સલવા જુડુમના સમયગાળા દરમિયાન, સુરક્ષા દળોના જવાનોએ સૈનિકો અને નક્સલવાદીઓ વચ્ચેની વિવિધ ઘટનાઓમાં શહીદી પ્રાપ્ત કરી હતી. તે ઘટનાઓમાં શહીદ થયેલા ઘણા સૈનિકો આ સ્થળના પુત્રો હતા, જેમની વીરતાની વાર્તાઓ હજુ પણ વડીલોની જીભ પર છે.

ગામની એક મહિલા કહે છે, ભૈયા હવે આપણી વચ્ચે નથી, પરંતુ આપણે રક્ષાબંધન પર તેમના આશીર્વાદ અનુભવીએ છીએ. આપણે જાણીએ છીએ કે તેમણે આપણી સુરક્ષા માટે પોતાનો જીવ આપ્યો. જો આપણે આજે શાંતિનો શ્વાસ લઈ શકીએ છીએ, તો તે ફક્ત તેમના બલિદાનને કારણે છે. સ્થાનિક પોલીસ અને સીઆરપીએફ કર્મચારીઓ પણ આ પ્રસંગે હાજર છે અને બહેનોને વચન આપે છે કે, તેઓ ગામની રક્ષા માટે હંમેશા તૈયાર રહેશે. આ દ્રશ્ય સુરક્ષા દળો અને ગ્રામજનો વચ્ચે વિશ્વાસનો મજબૂત સેતુ પણ બનાવે છે. સમય જતાં એર્રાબોર અને આસપાસના વિસ્તારોમાં નક્સલી ઘટનાઓ ઓછી થઈ છે, પરંતુ તે પીડા અને બહાદુરીની યાદો હજુ પણ તાજી છે. અહીં રાખી ફક્ત એક દોરો નથી, પરંતુ એક અતૂટ બંધન છે જે બહેનોને તેમના શહીદ ભાઈઓ સાથે જોડે છે - પછી ભલે તે આ દુનિયામાં હોય કે ન હોય. નક્સલી એન્કાઉન્ટરમાં પોતાના જીવનું બલિદાન આપનારા સૈનિકોના સન્માન માટે, જિલ્લા વહીવટીતંત્રે પોલીસ સ્મારકમાં આ શહીદ સૈનિકોની પ્રતિમાઓ સ્થાપિત કરી છે, શહીદ સૈનિકોની બહેનો આજે પણ તેમના ભાઈઓને યાદ કરીને ભાવુક થઈ જાય છે.

19 જુલાઈ, 2007 ના રોજ શું થયું

19 જુલાઈ, 2007 ના રોજ સુકમાના ઉદપલમેટામાં નક્સલી હુમલામાં 24 સૈનિકો શહીદ થયા હતા. તેમાંથી, જિલ્લા દળના ત્રણ એસપીઓ શહીદ થયા હતા, જે સગા ભાઈઓ હતા, ત્રણેય એર્રાબોરના રહેવાસી હતા. શહીદોના સન્માનમાં, પરિવારના સભ્યોએ એર્રાબોરમાં શહીદોની પ્રતિમાઓ સ્થાપિત કરી, જેમાં ત્રણેય ભાઈઓની પ્રતિમાઓ પણ શામેલ હતી. આ શહીદ ભાઈઓની બહેન, સંકુરીએ જણાવ્યું કે, સલવા જુડુમ ચળવળથી અત્યાર સુધીમાં, તેમણે વિવિધ ઘટનાઓમાં 7 ભાઈઓ ગુમાવ્યા છે, જેમાં ચાર પિતરાઈ ભાઈઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. હવે દર વર્ષે રક્ષાબંધનના દિવસે, સંકુરી ભીની આંખો સાથે 7 શહીદ ભાઈઓની પ્રતિમાઓ પર રાખડી બાંધે છે. સંકુરી કહે છે કે, શહીદ ભાઈઓ હજુ પણ હૃદયમાં જીવંત છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / રાકેશ પાંડે / ચંદ્ર નારાયણ શુક્લા / જીતેન્દ્ર તિવારી

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ