જગદલપુર, આવી દિલ્હી, 20 ઓક્ટોબર (હિ.સ.). બસ્તર વિભાગના નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં ઘણા વર્ષો પછી ગોળીબારનો અવાજ બંધ થયો છે. આ સમયગાળો બસ્તરમાં નક્સલ આધારિત સંઘર્ષમાં એક વળાંક સાબિત થઈ શકે છે જે છેલ્લા બે દાયકાથી ચાલી રહ્યો છે. જ્યારે સરકારે નક્સલવાદીઓ સામે ઔપચારિક રીતે યુદ્ધવિરામની જાહેરાત કરી નથી, ત્યારે 28 દિવસથી ચાલી રહેલા એન્કાઉન્ટરમાં આ પહેલી વાર છે કે કોઈ એન્કાઉન્ટર થયું નથી.

બસ્તરમાં શાંતિ સ્થાપિત કરવા માટે ઘણી પહેલ કરવામાં આવી રહી છે, જે એક સમયે પોલીસ-નક્સલવાદી એન્કાઉન્ટરનું કેન્દ્ર હતું. પરિણામે, નક્સલવાદીઓ તેમના સાથીઓ સાથે નિર્ણયો લેવાનું સરળ બનાવી રહ્યા છે, અને શરણાગતિનો સતત પ્રવાહ ચાલુ છે. બસ્તરના ઇન્સ્પેક્ટર જનરલ સુંદરરાજ પી., નક્સલવાદીઓ સામે ઔપચારિક યુદ્ધવિરામના પ્રશ્નને નકારી કાઢતા જણાવ્યું હતું કે, કામગીરી ક્યારેય બંધ થતી નથી. સરકારે પહેલાથી જ નક્કી કરી લીધું છે કે જે નક્સલીઓ પોતાના શસ્ત્રો છોડીને મુખ્ય પ્રવાહમાં જોડાવા માંગે છે તેમનું સ્વાગત છે, પરંતુ જે કોઈ પણ શસ્ત્રોથી જાહેર જીવન અથવા સંપત્તિને નુકસાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરશે તેમને વળતો જવાબ આપવામાં આવશે.

28 દિવસ પહેલા 23 સપ્ટેમ્બરના રોજ નારાયણપુર જિલ્લામાં મહારાષ્ટ્ર સરહદ પર ફરાસબેડા અને ટોયમેટાના જંગલોમાં એક એન્કાઉન્ટર થયું હતું, જેમાં કેન્દ્રીય સમિતિના સભ્યો રાજુ દાદા ઉર્ફે કટ્ટા રામચંદ્ર રેડ્ડી ઉર્ફે ગુડસા ઉસેન્ડી ઉર્ફે વિજય અને કોસા દાદા ઉર્ફે કાદરી સત્યનારાયણ રેડ્ડી ઉર્ફે ગોપન્ના ઉર્ફે બુચન્ના, જેમના પર ₹2.16 કરોડનું ઈનામ હતું, માર્યા ગયા હતા. ગોળીબારનો અવાજ ઓછો થયા પછી, બસ્તર વિભાગમાં રેકોર્ડ સંખ્યામાં સશસ્ત્ર નક્સલીઓ તેમના શસ્ત્રો સાથે આત્મસમર્પણ કરી રહ્યા છે.

ગૃહમંત્રી વિજય શર્માએ આ મહિનાની પહેલી તારીખે જણાવ્યું હતું કે, તેઓ આત્મસમર્પણ કરનારા નક્સલીઓને સલામત કોરિડોર પૂરો પાડશે, એમ કહીને કે કોઈને ખતરો નથી અને તેઓએ ડર્યા વિના પાછા ફરવું જોઈએ. ગૃહમંત્રીના 20 દિવસ જૂના નિવેદનના અર્થ હવે સ્પષ્ટ થઈ રહ્યા છે. સરકારે અગાઉ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તે કોઈપણ હિંસા સહન કરશે નહીં, પરંતુ જમીની પરિસ્થિતિ સૂચવે છે કે હવે બધું પહેલા જેવું નથી. નક્સલવાદી સંગઠનમાં વૈચારિક મતભેદો, સંસાધનોનો અભાવ અને સુરક્ષા દળોના સતત દબાણને કારણે સંગઠનની પકડ નબળી પડી છે. સરકારની ઓપરેશન કરતાં વાતચીતની નવી રણનીતિ હવે પરિણામો બતાવી રહી છે. બસ્તરમાં, જે એક સમયે પોલીસ-નક્સલવાદી એન્કાઉન્ટરનું કેન્દ્ર હતું, શાંતિ સ્થાપિત કરવા માટે વિવિધ પહેલ કરવામાં આવી રહી છે. સરકાર નક્સલવાદીઓને આત્મસમર્પણ કરવા માટે અઘોષિત સલામત કોરિડોર પ્રદાન કરી રહી છે.

બસ્તરના આઈજી સુંદરરાજ પી. એ જણાવ્યું હતું કે નક્સલવાદીઓ માટે કોઈ સલામત કોરિડોરની જાહેરાત કરવામાં આવી નથી. તેમણે કહ્યું કે, તાજેતરમાં, બસ્તરમાં 210 નક્સલવાદીઓ, જેમાં નક્સલવાદી સેન્ટ્રલ કમિટીના સભ્ય રૂપેશનો પણ સમાવેશ થાય છે, તેમણે હિંસા છોડીને મુખ્ય પ્રવાહમાં પાછા ફરવાનો મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે. સરકારે તેમનું સ્વાગત કર્યું છે અને પુનર્વસન સુવિધાઓ પૂરી પાડી રહી છે. તેમણે બસ્તર વિભાગમાં બાકી રહેલા સક્રિય નક્સલવાદીઓને અપીલ કરતા કહ્યું કે હજુ પણ સમય છે; નક્સલવાદીઓ મુખ્ય પ્રવાહમાં પાછા ફરે તો સારું રહેશે, નહીં તો તેમને ગંભીર પરિણામોનો સામનો કરવો પડશે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર/રાકેશ પાંડે/સુનીત નિગમ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ