નવી દિલ્હી, 03 જુલાઈ (હિ.સ.). પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની ઘાનાની ઐતિહાસિક મુલાકાત દરમિયાન, ભારત અને ઘાના વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોને 'વ્યાપક ભાગીદારી'નું નવું સ્વરૂપ મળ્યું. મુલાકાત દરમિયાન, વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવા માટે ચાર મહત્વપૂર્ણ કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા અને પ્રધાનમંત્રીને ઘાનાનું સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન એનાયત કરવામાં આવ્યું. પ્રધાનમંત્રી મોદી અને ઘાનાના રાષ્ટ્રપતિ જોન ડ્રામાની મહામાએ અકરાના જ્યુબિલી હાઉસ ખાતે ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક યોજી, ત્યારબાદ બંને નેતાઓએ સંયુક્ત પ્રેસ નિવેદન આપ્યું. ત્રણ દાયકામાં ભારતીય પ્રધાનમંત્રીની ઘાનાની આ પહેલી રાજ્ય મુલાકાત છે.

બેઠકમાં, દ્વિપક્ષીય સહયોગને નવા ક્ષેત્રોમાં વિસ્તારવા પર સંમતિ સધાઈ. વેપાર, રોકાણ, કૃષિ, આરોગ્ય, ડિજિટલ ટેકનોલોજી, સંરક્ષણ અને ઉર્જા ક્ષેત્રમાં સહયોગને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી. ભારતે ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલી (યુપીઆઈ), દવા સુવિધા (જન ઔષધિ), કૌશલ્ય વિકાસ અને રસી ઉત્પાદનમાં અનુભવ શેર કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. ઉપરાંત, ભારત-સમર્થિત માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સ અને ક્ષમતા નિર્માણ કાર્યક્રમોને વધુ મજબૂત બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો.

વાટાઘાટો દરમિયાન ચાર એમઓયુનું વિનિમય થયું. આમાં સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન, માનકીકરણમાં સહયોગ, પરંપરાગત દવા શિક્ષણ અને સંશોધન અને વિદેશ મંત્રાલયો વચ્ચે સંયુક્ત આયોગની સંસ્થાકીય બેઠકોનો સમાવેશ થાય છે. આ કરારોનો ઉદ્દેશ્ય બંને દેશો વચ્ચે સતત સંવાદ અને સહયોગ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.

વડા પ્રધાન મોદીને 'ઓફિસર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ સ્ટાર ઓફ ઘાના' સન્માન એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું, જે તેમણે ભારતના 1.4 અબજ નાગરિકો, યુવાનોની આકાંક્ષાઓ, ભારતની સાંસ્કૃતિક વિવિધતા અને બંને દેશો વચ્ચેના ઐતિહાસિક સંબંધોને સમર્પિત કર્યું હતું. વડા પ્રધાને એમ પણ કહ્યું કે આ સન્માન દ્વિપક્ષીય મિત્રતાને વધુ ગાઢ બનાવવાની જવાબદારીમાં વધારો કરે છે.

સંયુક્ત નિવેદનમાં, વડા પ્રધાને રાષ્ટ્રપતિ મહામાના નેતૃત્વમાં ચાલી રહેલા 'આર્થિક પુનર્ગઠન'ની પ્રશંસા કરી અને 'ફીડ ઘાના' કાર્યક્રમમાં સહયોગની ખાતરી આપી. તેમણે કહ્યું કે ભારત દ્વારા આઈટીઈસી અને આઈસીસીઆર શિષ્યવૃત્તિઓની સંખ્યા બમણી કરવામાં આવશે અને કૌશલ્ય વિકાસ કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવામાં આવશે. સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં, દરિયાઈ સુરક્ષા, સાયબર સુરક્ષા અને લશ્કરી તાલીમમાં સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો.

ભારતે, ઘાનાને ગ્લોબલ બાયોફ્યુઅલ એલાયન્સમાં જોડાવા માટે આમંત્રણ આપ્યું અને સ્વચ્છ ઉર્જા ક્ષેત્રમાં સહયોગની ઓફર કરી. બંને નેતાઓએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુધારા, આતંકવાદ સામેની લડાઈ, વૈશ્વિક શાંતિ અને ટકાઉ વિકાસ પર સહયોગ વધારવા સંમતિ દર્શાવી. પ્રધાનમંત્રીએ ઘાનાને પશ્ચિમ આફ્રિકામાં આશાનું કિરણ ગણાવ્યું અને કહ્યું કે, ભારત-ઘાના મિત્રતા સહિયારા મૂલ્યો અને સંઘર્ષો પર આધારિત છે.

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે, ભારતના જી-20 પ્રમુખપદ દરમિયાન આફ્રિકન યુનિયનને જી-20 નું કાયમી સભ્યપદ મળ્યું, તે ગર્વની વાત છે. તેમણે ગ્લોબલ સાઉથના દેશોનો અવાજ ઉઠાવવાની ભારતની પ્રતિબદ્ધતાને પુનરાવર્તિત કરી અને 'વોઇસ ઓફ ગ્લોબલ સાઉથ' સમિટમાં ઘાનાની ભાગીદારીની પ્રશંસા કરી.

પ્રધાનમંત્રીએ ખાસ કરીને ઘાનામાં ભારતીય સમુદાયના યોગદાન પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે કહ્યું કે, શિક્ષકો, ડોકટરો અને એન્જિનિયરો લાંબા સમયથી ત્યાં સેવા આપી રહ્યા છે અને દેશની પ્રગતિમાં યોગદાન આપી રહ્યા છે. તેમણે રાષ્ટ્રપતિ મહામાને ભારતની મુલાકાત લેવા આમંત્રણ પણ આપ્યું.

નોંધનીય છે કે, ભારત અને ઘાના વચ્ચેના સંબંધો વસાહતી કાળથી આજ સુધી ઐતિહાસિક રહ્યા છે. ભારત ઘાનામાં રેલ્વે, આઈસીટી, પરંપરાગત દવા અને ઔદ્યોગિક પ્રોજેક્ટ્સમાં ભાગ લઈ રહ્યું છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / અનુપ શર્મા / મુકુન્દ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ