ઇસ્તંબુલ/ઇસ્લામાબાદ/કાબુલ, નવી દિલ્હી, 8 નવેમ્બર (હિ.સ.): પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ પ્રધાન ખ્વાજા આસિફે શુક્રવારે મોડી રાત્રે કહ્યું કે, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન વચ્ચે વાટાઘાટો પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. આગામી રાઉન્ડ ક્યારે શરૂ થશે તે અનિશ્ચિત છે. વાટાઘાટકારો બંને પક્ષો વચ્ચેના ઊંડા મતભેદોને ઉકેલવામાં નિષ્ફળ ગયા. પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન વાટાઘાટોનો ત્રીજો રાઉન્ડ ગુરુવારે તુર્કીના ઇસ્તંબુલમાં શરૂ થયો. બંને પક્ષોએ બંધ દરવાજા પાછળ વાટાઘાટો કરી. વાટાઘાટકારોએ બંને પક્ષોને શાંતિ કરાર પર પહોંચવા માટે સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ કંઈ કામ ન આવ્યું. પાકિસ્તાની પ્રતિનિધિમંડળ ઘરે જવા રવાના થઈ ગયું છે.

પાકિસ્તાનના ડોન અખબારે અહેવાલ આપ્યો છે કે, સંરક્ષણ પ્રધાન આસિફે જીયો ન્યૂઝના એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું કે, હાલમાં, જેમ અમે બોલી રહ્યા છીએ, વાટાઘાટો સમાપ્ત થઈ ગઈ છે. અગાઉ અધિકારીઓ અને સૂત્રોએ કહ્યું હતું કે, વાટાઘાટો કોઈપણ કરાર વિના અટકી ગઈ હતી. એક વરિષ્ઠ સુરક્ષા સૂત્રએ પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે, ઇસ્તંબુલમાં વાટાઘાટો અટકી ગઈ છે. પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન વાટાઘાટોનો ત્રીજો રાઉન્ડ ગુરુવારે ઇસ્તંબુલમાં શરૂ થયો હતો અને બે દિવસ ચાલુ રાખવાનું આયોજન હતું.

સંરક્ષણ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, અફઘાન તાલિબાન પ્રતિનિધિમંડળ લેખિત કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવા તૈયાર નહોતું અને માત્ર મૌખિક કરાર પર આગ્રહ રાખતો હતો. આસિફે કહ્યું કે ઇસ્તંબુલથી ખાલી હાથે પાછા ફરવું દુઃખદ છે. આસિફે સ્પષ્ટ કર્યું કે, હાલમાં યુદ્ધવિરામ અમલમાં છે. જો અફઘાનિસ્તાન તેનું ઉલ્લંઘન કરે છે, તો પાકિસ્તાન યોગ્ય જવાબ આપશે.

પાકિસ્તાનની મુખ્ય માંગનો પુનરોચ્ચાર : અફઘાન ભૂમિ પરથી હુમલાઓ બંધ કરવા. ઇન્ટર-સર્વિસિસ ઇન્ટેલિજન્સ (આઈએસઆઈ) ના ડિરેક્ટર જનરલ લેફ્ટનન્ટ જનરલ અસીમ મલિકના નેતૃત્વમાં ત્રીજા રાઉન્ડની વાટાઘાટોમાં પાકિસ્તાની પ્રતિનિધિમંડળમાં વરિષ્ઠ લશ્કરી, ગુપ્તચર અને વિદેશ મંત્રાલયના અધિકારીઓનો સમાવેશ થતો હતો. અફઘાન તાલિબાન પક્ષનું નેતૃત્વ જનરલ ડિરેક્ટોરેટ ઓફ ઇન્ટેલિજન્સ (જીડીઆઈ) ના વડા અબ્દુલ હક વાસેક દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તેમની સાથે સુહેલ શાહીન, અનસ હક્કાની અને નાયબ ગૃહ પ્રધાન રહેમતુલ્લાહ નજીબ પણ હતા.

ઓક્ટોબરની શરૂઆતમાં સરહદી અથડામણો પછી વાટાઘાટો શરૂ કરવામાં આવી હતી. વાટાઘાટોનો પ્રથમ અને બીજો રાઉન્ડ દોહામાં યોજાયો હતો. ઇસ્તંબુલમાં વાટાઘાટોનો હેતુ દેખરેખ પદ્ધતિની પદ્ધતિઓને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો હતો. ઇસ્તંબુલના અહેવાલો દર્શાવે છે કે વાટાઘાટો નિષ્ફળ ગયા પછી પાકિસ્તાની પ્રતિનિધિમંડળ એરપોર્ટ માટે રવાના થયું હતું. શુક્રવારે બંને પ્રતિનિધિમંડળો વચ્ચે કોઈ સીધી મુલાકાત થઈ ન હતી. ગુરુવારે કતારી અને તુર્કી મધ્યસ્થીઓની હાજરીમાં બંને પક્ષોએ સામ-સામે મુલાકાત કરી હતી.

પાકિસ્તાનના વિદેશ કાર્યાલયના પ્રવક્તા તાહિર હુસૈન અંદ્રાબીએ ઇસ્લામાબાદમાં પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે, તેમના પ્રતિનિધિમંડળે પોતાનો અભિપ્રાય વ્યાપક અને પુરાવા સાથે રજૂ કર્યો હતો. દરમિયાન, અફઘાન વાટાઘાટકારોએ દાવો કર્યો હતો કે તેમના પ્રસ્તાવો તાર્કિક અને પાકિસ્તાનને સરળતાથી સ્વીકાર્ય છે. તેમણે ઇસ્લામાબાદની માંગણીઓને અવાસ્તવિક અને આક્રમક ગણાવી હતી, અને કહ્યું હતું કે તે વધુ ગૂંચવણોનું બહાનું બની શકે છે.

અફઘાનિસ્તાનના તુલુઅ ન્યૂઝના અહેવાલ મુજબ, વાટાઘાટોના પહેલા દિવસે, બંને પક્ષોએ તુર્કી અને કતાર મધ્યસ્થીઓ સાથે પોતાની માંગણીઓ શેર કરી હતી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પાકિસ્તાને ફરી એકવાર વાટાઘાટોના ત્રીજા રાઉન્ડમાં એવી માંગણીઓ ઉઠાવી હતી જે તેઓ માને છે કે અફઘાનિસ્તાન સાથે કોઈ સુસંગતતા નથી.

પાકિસ્તાનની જણાવેલી માંગણીઓમાંની એક ટીટીપી (તહેરિક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન) ના સભ્યોને પાકિસ્તાનથી અફઘાનિસ્તાનમાં ટ્રાન્સફર કરવાની છે. જવાબમાં, અફઘાનિસ્તાનના ઇસ્લામિક અમીરાતે માંગ કરી છે કે પાકિસ્તાન અન્ય દેશો અથવા અફઘાનિસ્તાન સામે કાર્યવાહી માટે તેની જમીન અને હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ ન કરે. રાજકીય વિશ્લેષક અઝીઝ મારેઝે કહ્યું કે, આ ટિપ્પણીઓ વિરોધાભાસી છે. ટીટીપી હકીકતમાં પાકિસ્તાનનો આંતરિક મામલો છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / મુકુંદ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ