- બદલાતા બિહારની વાર્તા, જાતિથી આગળ જનમત, -વિકાસ અને વિશ્વાસનો યુગ શરૂ - 2025 યુદ્ધ ચેતનાની ચૂંટણી -બિહારે રાજકારણને એક નવી દિશા અને નવી વ્યાખ્યા બતાવી

પટણા, નવી દિલ્હી, 10 નવેમ્બર (હિ.સ.). 2025 બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી જૂની પરંપરાઓથી વિદાય અને નવા સમીકરણોથી ભરેલી છે. એક સમયે જાતિ રાજકારણની પ્રયોગશાળા તરીકે ઓળખાતી, મતદારોનો મૂડ બદલાઈ રહ્યો છે. પહેલીવાર, વિકાસ, મહિલાઓની ભાગીદારી, રોજગાર અને સુશાસન જેવા મુદ્દાઓ જાતિ સંતુલન કરતાં મોટા પરિબળો બની રહ્યા છે. જ્યારે એનડીએ (નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ) તેના જૂના સાથીઓ સાથે નવી ઉર્જા સાથે ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતરી રહ્યું છે, ત્યારે મહાગઠબંધનમાં આંતરિક ઝઘડો અને ત્રીજા મોરચાના પ્રવેશે સમગ્ર સમીકરણને જટિલ બનાવી દીધું છે.

જાતિ નહીં, પરંતુ જાહેર અભિપ્રાયની નવી દિશા

બિહારના રાજકારણમાં, ગ્રામીણ ભાષામાં જાતિ ગણિત જીત અને હાર માટે માપદંડ રહ્યું છે. પરંતુ આ વખતે, સમીકરણો બદલાતા દેખાય છે. 36 ટકા સાથે અત્યંત પછાત વર્ગો (ઈબીસી), 27 ટકા સાથે ઓબીસી અને લગભગ 20 ટકા વસ્તી ધરાવતા દલિતો હજુ પણ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે, પરંતુ યુવા અને મહિલા મતદારોનો પ્રભાવ ઝડપથી વધ્યો છે. નીતિશ કુમારના મહિલા અનામત અને વિદ્યાર્થી પ્રોત્સાહન કાર્યક્રમોએ મહિલા મતદારોને એનડીએ છાવણી તરફ ખેંચ્યા છે.

વચનો અને વિશ્વાસનો સંગમ: વચનોથી આગળ વિશ્વાસની લડાઈ

પાછલી ચૂંટણીઓમાં, વચનો આપવામાં આવતા હતા, પરંતુ આ વખતે, ડિલિવરી દર્શાવવામાં આવી રહી છે. રાજ્ય સરકારે મહિલા પેન્શન, શિષ્યવૃત્તિ, વૃદ્ધાવસ્થા પેન્શન અને કૃષિ રાહત યોજનાઓ દ્વારા મતદારોને સીધો ફાયદો પહોંચાડ્યો છે. રાજકીય વિશ્લેષક લવ કુમાર મિશ્રા માને છે કે, મતદારો હવે જાતિ કે સૂત્રોથી નહીં, પરંતુ તેમના ખાતામાં જમા થયેલા પૈસા અને તેમના ઘરે પહોંચાડવામાં આવેલા કામથી પ્રભાવિત થઈ રહ્યા છે.

ડિજિટલ પ્રચારનો નવો યુગ

આ વખતે, બિહારની શેરીઓ ઓછા માઇક્રોફોન અને વધુ મોબાઇલ ફોનથી ગુંજી રહી છે. ચૂંટણી પ્રચાર હવે હેશટેગ અને રીલ્સના યુગમાં પ્રવેશી ગયો છે. ત્રણેય પક્ષો, ભાજપ, જેડીયુ અને આરજેડી, એ જિલ્લા સ્તરે સોશિયલ મીડિયા ટીમોને સક્રિય કરી છે. જે કાર્યકરો અગાઉ સાયકલ ચલાવીને પડોશમાં પેમ્ફલેટનું વિતરણ કરતા હતા તેઓ હવે વોટ્સએપ ગ્રુપ અને લાઈવ વીડિયો દ્વારા મતદારો સુધી પહોંચી રહ્યા છે. રાજકીય પંડિતો માને છે કે આ વખતે, ડિજિટલ જોડાણ મતદાન મથક જેટલું જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયું છે.

મતદાન માં મોટો ફેરફાર

પ્રથમ તબક્કામાં બિહારમાં રેકોર્ડ 65.08 ટકા મતદાન નોંધાયું હતું. આ રાજ્યનું અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ મતદાન છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે, મહિલાઓ પુરુષો કરતાં વધુ હતી. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લાંબી કતારો જોવા મળી હતી, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં યુવા મતદારો વધુ ઉત્સાહી હતા. ચૂંટણી પંચે મતદાર યાદીમાંથી 6.5 મિલિયન નકલી અથવા નિષ્ક્રિય નામો દૂર કર્યા, જેનાથી ઘણા મતવિસ્તારોમાં સ્થાપિત સમીકરણો ખોરવાઈ ગયા.

મતદારોએ રમત બદલી, ચેતનાનો એક નવો અધ્યાય - પડકાર અને પરિવર્તન

2020 ની તુલનામાં, 2025 ની બિહાર ચૂંટણી સંપૂર્ણપણે બદલાયેલ રાજકીય પરિદૃશ્યનો સંકેત આપે છે. આ વખતે, સ્પર્ધા ફક્ત બે ધ્રુવો વચ્ચે નથી, પરંતુ ત્રિકોણાકાર છે - એનડીએ, મહાગઠબંધન અને જન સૂરાજ વચ્ચે. 2020 માં સુશાસન વિરુદ્ધ બેરોજગારીનો સૂત્ર ગુંજતો હતો, પરંતુ 2025 માં વિકસિત બિહાર અને નવા બિહારનો એજન્ડા મુખ્ય છે. ચૂંટણીના મુદ્દાઓ પણ જાતિ ઓળખથી આગળ વધીને વિકાસ, મહિલા સુરક્ષા, ડિજિટલ શાસન અને રોજગાર જેવા નક્કર મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. મતદાન અને મહિલા ભાગીદારીમાં સૌથી મોટો ફેરફાર જોવા મળ્યો. 2020 માં, સરેરાશ મતદાન 57 ટકા હતું, જ્યારે આ વખતે, તે પહેલા તબક્કામાં વધીને 65.08 ટકા થયું. નોંધનીય છે કે, ઘણી બેઠકો પર મહિલા મતદાતાઓની ભાગીદારી 68 ટકા સુધી પહોંચી ગઈ, જે ગુપ્ત મતદાતાની નવી રાજકીય શક્તિ દર્શાવે છે. 2025 ની ચૂંટણી પણ ટેકનોલોજી આધારિત પ્રચારમાં એક નવો પ્રયોગ સાબિત થઈ. હવે, રેલીઓ અને સૂત્રોચ્ચારનું સ્થાન સોશિયલ મીડિયા, ડેટા એનાલિટિક્સ અને લાઇવ સંવાદ દ્વારા લેવામાં આવ્યા છે.

જાતિ સમીકરણો ઝાંખા પડી ગયા

રાજકીય વિશ્લેષક ચંદ્રમા તિવારી માને છે કે, બિહારમાં આ પહેલી ચૂંટણી છે જેમાં જાતિ સમીકરણો કરતાં વહીવટી કામગીરી વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. હવે, જનતા પૂછી રહી છે કે શાળાઓમાં શિક્ષકો છે કે હોસ્પિટલોમાં દવાઓ ઉપલબ્ધ છે કે નહીં. દરમિયાન, સમાજશાસ્ત્રી રંગનાથ તિવારી કહે છે કે મહિલા મતદારો હવે ચૂપ નથી. તેઓ ગુપ્ત મતદારો બની ગયા છે અને ઘણી બેઠકો પર પરિણામ બદલી શકે છે.

બિહારનો બદલાતો મૂડ: હવે, કોણ છે નહીં, શું કરી રહ્યા છે પર મત

બિહાર ચૂંટણી 2025 એક સંક્રમણકારી ચૂંટણી છે, જ્યાં જૂના જાતિ જોડાણો નબળા પડી રહ્યા છે અને નવી રાજકીય ઓળખ ઉભરી રહી છે. હવે, મતદારો કોણ કરી રહ્યું છે કરતાં કોણ કરી રહ્યું છે પર વધુ મતદાન કરી રહ્યા છે. આ એ જ બિહાર છે જ્યાં દાયકાઓથી જાતિ ગતિશીલતા રાજકારણની કરોડરજ્જુ હતી, પરંતુ હવે એ જ લોકો વિકાસ માટે મતદારો બની રહ્યા હોય તેવું લાગે છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / રાજેશ / મુકુંદ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ