લખનૌ, નવી દિલ્હી, 10 નવેમ્બર (હિ.સ.). ભારતીય રાજકારણ હવે દેશની સરહદો સુધી મર્યાદિત નથી. તાજેતરના વિકાસ અને બદલાતી શક્તિ ગતિશીલતાએ તેને વૈશ્વિક રાજકારણ માટે અભ્યાસ બિંદુ બનાવ્યું છે. રાજકીય વિશ્લેષકો માને છે કે ભારતમાં ઉભરતી નવી રાજકીય ચેતના 2027 ની ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણી અને 2029 ની લોકસભા ચૂંટણીની દિશા અને સ્થિતિ નક્કી કરશે. શિકાગોમાં રહેતા એનઆરઆઈ પ્રોફેસર રવિશંકર પાઠકે સમજાવ્યું કે, વિશ્વનું ધ્યાન હવે ભારત પર કેન્દ્રિત છે, જ્યાં લોકશાહી માત્ર એક સિસ્ટમ તરીકે જ નહીં પરંતુ જનભાગીદારી માટેના બળ તરીકે વિકસિત થઈ રહી છે. છેલ્લા દાયકામાં, યોજનાઓ, જન કલ્યાણ, ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી અને યુવાનોની ભૂમિકાએ રાજકારણની વ્યાખ્યા જ બદલી નાખી છે.

ભારત: લોકશાહી માટે એક રોલ મોડેલ

અમેરિકા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ અને જાપાનના રાજકીય વિશ્લેષકો ભારતને 21મી સદીની લોકશાહી પ્રયોગશાળા કહી રહ્યા છે. તેમનું માનવું છે કે, ભારતમાં જનતા જે રીતે સરકારી યોજનાઓ સાથે સીધી રીતે જોડાઈ રહી છે તે વિશ્વભરના ઘણા લોકશાહી દેશો માટે એક પ્રેરણાદાયક મોડેલ બની ગયું છે. રાજકીય વિશ્લેષક પ્રો. આનંદ શંકર સિંહ માને છે કે 2027 ની ઉત્તર પ્રદેશની ચૂંટણીઓ ફક્ત એક રાજ્ય સુધી મર્યાદિત રહેશે નહીં, પરંતુ 2029 ની લોકસભાની ચૂંટણીઓની શરૂઆત તરીકે સેવા આપશે. ઉત્તર પ્રદેશના લોકો કઈ દિશામાં ઝુકાવ રાખે છે, તે રાષ્ટ્રીય રાજકારણનું ભવિષ્ય નક્કી કરશે.

રાજકીય પક્ષો નવા સામાજિક સમીકરણો અનુસાર તેમની વ્યૂહરચનાઓ ઘડી રહ્યા છે

ભારતનું સૌથી મોટું રાજ્ય, ઉત્તર પ્રદેશ, હવે રાષ્ટ્રીય રાજકારણનું કેન્દ્ર બની ગયું છે. 2027 ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં યુવાનો, મહિલાઓ અને નવા મતદારો નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે. રોજગાર, ટેકનોલોજી અને શાસન પ્રદર્શન કેન્દ્ર સ્થાને આવી રહ્યા છે, ધાર્મિક, જાતિ અને વિકાસના મુદ્દાઓને બદલે છે. ભાજપ, સપા, કોંગ્રેસ અને બસપા જેવા પક્ષો નવા સામાજિક સમીકરણો અનુસાર તેમની વ્યૂહરચના ઘડી રહ્યા છે. રાજકીય વિશ્લેષકો માને છે કે 2027 ની ઉત્તર પ્રદેશની ચૂંટણીના પરિણામ સીધા 2029 ની લોકસભા ચૂંટણીની દિશા નક્કી કરશે. જો જનતા વિકાસ અને સ્થિરતાની તરફેણ કરે છે, તો કેન્દ્રમાં પણ આ જ વલણ પ્રબળ રહેશે.

યુવા અને મહિલા મતદારો: રાજકારણમાં ગેમ ચેન્જર્સ

પ્રો. રાકેશ તિવારીના મતે, આ દાયકાનો સૌથી મોટો ફેરફાર એ છે કે, જનતા હવે ફક્ત પ્રેક્ષક નથી રહી, પરંતુ એક નિર્ણાયક શક્તિ બની ગઈ છે. યુવા પેઢી હવે સોશિયલ મીડિયા પર ખુલ્લેઆમ પોતાના મંતવ્યો અને અસંતોષ વ્યક્ત કરી રહી છે. નીતિઓ પર સીધી વાતચીત અને ડિજિટલ ભાગીદારીથી રાજકીય જવાબદારીમાં વધારો થયો છે. મહિલા મતદારો હવે 'ગુપ્ત મતદારો' તરીકે ચૂંટણી પરિણામોને પ્રભાવિત કરી રહી છે.

ભારત લોકશાહી મોડેલ 2.0: 2029ની ચૂંટણી વૈશ્વિક નેતૃત્વની કસોટી હશે

તેમણે કહ્યું કે, 2029ની લોકસભા ચૂંટણીઓ માત્ર ભારત જ નહીં પરંતુ વૈશ્વિક રાજકારણની દિશા પણ નક્કી કરશે. અર્થતંત્ર, વિદેશ નીતિ, સંરક્ષણ અને ટેકનોલોજીમાં ભારતની વધતી ભૂમિકાએ વૈશ્વિક ધ્યાન ખેંચ્યું છે. આ ચૂંટણી નક્કી કરશે કે ભારત એશિયાનું નેતૃત્વ કરશે કે વૈશ્વિક નીતિનિર્માણમાં અમેરિકા અને યુરોપની સમકક્ષ રહેશે. ઘણા દેશોમાં થિંક ટેન્ક આને ભારત લોકશાહી મોડેલ 2.0 તરીકે જોઈ રહ્યા છે.

ભારતનું લોકશાહી વિશ્વ માટે એક ઉદાહરણ, રાજકારણમાં જવાબદારી એક નવી શક્તિ

ભારતમાં રાજકારણ હવે લાગણીઓ અને વચનોથી આગળ વધીને પ્રદર્શન અને પરિણામોની રાજનીતિ તરફ આગળ વધી ગયું છે. આ પરિવર્તન 2027 અને 2029 બંનેમાં નિર્ણાયક રહેશે. રાજકીય વિશ્લેષક લવ કુમાર મિશ્રા માને છે કે, ભારતની લોકશાહી હવે વૈશ્વિક સંદર્ભમાં એક રોલ મોડેલ બની રહી છે. અહીં, લોકો સરકારને જવાબદાર ઠેરવી રહ્યા છે, અને આ લોકશાહીની સાચી તાકાત છે.

લોકશાહીનું ભારતીય મોડેલ વિશ્વ મંચ પર ચમકે છે

ભારતીય રાજકારણ, હવે વૈશ્વિક મંચ પર લોકશાહીનું જીવંત ઉદાહરણ બની ગયું છે. 2027 ની ઉત્તર પ્રદેશની ચૂંટણીઓ તેની પ્રથમ કસોટી હશે, અને 2029 ની લોકસભા ચૂંટણીઓ નક્કી કરશે કે, ભારત વૈશ્વિક રાજકારણમાં લોકશાહી નેતૃત્વમાં મોખરે છે કે નહીં. જનજાગૃતિ, યુવાનોની ભાગીદારી અને સોશિયલ મીડિયા ક્રિયાપ્રતિક્રિયા હવે ભારતને રાજકારણના એક નવા યુગ તરફ દોરી રહી છે, જ્યાં સત્તાનો ઉપયોગ લોકો દ્વારા થાય છે અને લોકો વિશ્વને માર્ગદર્શન આપે છે.

જનતાની ભાવનાએ રાજકારણની દિશા બદલી નાખી

રાજકીય વિશ્લેષક ચંદ્રમા તિવારીના મતે, શાસક પક્ષ અને વિપક્ષ વચ્ચે નવા સમીકરણો બની રહ્યા છે, જે આગામી વિધાનસભા અને લોકસભા ચૂંટણીઓની દિશા નક્કી કરશે. રાજકીય પક્ષોએ હવે તેમની વ્યૂહરચના બદલી છે અને પ્રાદેશિક મુદ્દાઓ તેમજ રાષ્ટ્રીય મહત્વના મુદ્દાઓને પ્રાથમિકતા આપવાનું શરૂ કર્યું છે. નિષ્ણાતો માને છે કે, બદલાતી જાહેર લાગણી, યુવાનોની ભાગીદારી અને સક્રિય સોશિયલ મીડિયા પ્રવૃત્તિએ રાજકીય વાતાવરણને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખ્યું છે. કેન્દ્રીય સ્તરે નવી નીતિઓ અને યોજનાઓએ રાજ્ય સ્તરે ચૂંટણી સમીકરણો બદલવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. વિપક્ષી પક્ષોમાં અસંતોષ અને નવા જોડાણોની શક્યતાઓ પર પણ ચર્ચા થઈ રહી છે. રાજકીય વર્તુળો માને છે કે, જૂના જોડાણો તૂટ્યા પછી આગામી ચૂંટણીઓમાં સત્તામાં આવનાર પક્ષ માટે જાહેર સંદેશાવ્યવહાર અને સ્થાનિક મુદ્દાઓ પર પકડ મહત્વપૂર્ણ રહેશે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / રાજેશ / મહેશ પટારિયા / મુકુંદ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ