રાયપુર, નવી દિલ્હી, 31 ડિસેમ્બર (હિ.સ.). રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (આરએસએસ) ના વડા ડૉ. મોહન ભાગવતે બુધવારે કહ્યું કે, માનવીય સંવેદનાઓ વિના અસ્તિત્વ ટકાવવું મુશ્કેલ છે. તેમણે સમાજની દિશા ઘડવામાં યુવાનોની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો. એઈમ્સ ઓડિટોરિયમમાં આયોજિત યુવા સંવાદ કાર્યક્રમને સંબોધતા, ડૉ. ભાગવતે, રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં યુવાનોની ભૂમિકા, કારકિર્દીની સાથે સામાજિક ચિંતાઓ, સાંસ્કૃતિક ચેતના અને પંચ પરિવર્તન (સામાજિક સંવાદ, પર્યાવરણ, કૌટુંબિક જ્ઞાન) જેવા વિષયો પર યુવાનો સાથે ચર્ચા કરી. ડોકટરો, એન્જિનિયરો, વકીલો, ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સ, સ્ટાર્ટઅપ ઉદ્યોગસાહસિકો અને સામાજિક ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા લોકો સહિત લગભગ 2,000 યુવાનોને સંવાદમાં આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા.

ડૉ. ભાગવતે, યુવાનોને તેમની કારકિર્દીની સાથે સાંસ્કૃતિક ચેતના અને સામાજિક ચિંતાઓમાં પણ વ્યસ્ત રહેવા અપીલ કરી. અરવલ્લી પર્વતો અંગે ડૉ. ભાગવતે કહ્યું કે, દુનિયાએ હજુ સુધી એવું વિકાસ મોડેલ શોધ્યું નથી જેમાં પર્યાવરણ અને વિકાસ સાથે રહી શકે. તેમણે કહ્યું કે, એક સંતુલિત ઉકેલ શોધવો જોઈએ, જે માળખાગત સુવિધાઓ અને પર્યાવરણ બંનેના સમાંતર વિકાસને સુનિશ્ચિત કરે. યુવાનો અને વધતા ડ્રગ્સના વ્યસન અંગે તેમણે કહ્યું કે, આજના યુવાનો એકલતા અનુભવી રહ્યા છે. પરિવાર સાથે વાતચીત ઓછી થઈ ગઈ છે. આ વાતચીતના અભાવને કારણે યુવાનો મોબાઈલ ફોન અને ડ્રગ્સના વ્યસનના પડકારનો સામનો કરી રહ્યા છે. ધર્મ પરિવર્તન અને ધર્મ પરિવર્તન અંગે ડૉ. ભાગવતે કહ્યું કે, આપણે તેમના સુધી પહોંચવું જોઈએ, તેમને આદર અને પ્રેમ આપવો જોઈએ અને તેમને પછાતપણામાંથી આગળ વધવામાં મદદ કરવા માટે કંઈક કરવું જોઈએ. આનાથી તેમને વિશ્વાસ મળશે કે તેમના લોકો તેમની સાથે ઉભા છે અને તેઓ તેમના મૂળ સ્વરૂપમાં પાછા ફરવાનું શરૂ કરશે, પરંતુ આપણે તેમનામાં વિશ્વાસ જગાડવો જોઈએ.

યુવાનોમાં વધતી જતી ડ્રગ્સના વ્યસનની સમસ્યા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરતાં ડૉ. ભાગવતે કહ્યું કે, યુવાનો એકલતા અનુભવી રહ્યા છે. તેમના મતે, આ એકલતા તેમને ડ્રગના વ્યસન તરફ ધકેલી દે છે. તેમણે આ મુદ્દાને સામાજિક અને પારિવારિક ગણાવ્યો, પરિવારોને વધુ સમય ફાળવવાની અને યુવાનો સાથે જોડાવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. તેમણે સૂચન કર્યું કે, સમાજ એકબીજા પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ અને સહાયક હોવો જોઈએ જેથી યુવાનો એકલતા ન અનુભવે. યુવાનો સાથે વાતચીત કરતી વખતે તેમણે કહ્યું કે, દેશના શિક્ષિત યુવાનોએ પોતાને કારકિર્દી સુધી મર્યાદિત ન રાખવા જોઈએ પરંતુ તેમની સામાજિક સંવેદનશીલતાને પણ જીવંત રાખવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે, બધા ધર્મોના મંદિરો લોકોની માલિકીના છે. આપણી પાસે સરકારી, ખાનગી અને અન્ય મંદિરો છે. ઘણા મંદિરો ખાનગી છે અને ઘણા સરકારી માલિકીના છે. બંનેમાં અરાજકતા છે. તેમણે કહ્યું કે હવે લોકોને ખ્યાલ આવી રહ્યો છે કે મંદિરોનો કબજો લેવાની જરૂર છે. તેમણે સુપ્રીમ કોર્ટમાં જવું જોઈએ અને અરજીઓ દાખલ કરવી જોઈએ. મંદિરો તેમના માલિકોના નિયંત્રણ હેઠળ હોવા જોઈએ. આ અંગે કામ ચાલી રહ્યું છે. આ બાબતમાં સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કોને કરવો તે પણ પ્રશ્ન ઉભો થાય છે. આ અંગે પણ કામ ચાલી રહ્યું છે.

ડૉ. ભાગવતે કહ્યું કે, ભ્રષ્ટાચાર અને સામાજિક દુષણોને ફક્ત કાયદા દ્વારા જ નહીં પરંતુ ચારિત્ર્ય નિર્માણ દ્વારા પણ નાબૂદ કરી શકાય છે. તેમણે યુવાનોને શિસ્ત અને નૈતિક મૂલ્યો અપનાવવાની સલાહ આપી. તેમણે તેમને સોશિયલ મીડિયા, ડ્રગ્સના દુરુપયોગ અને અન્ય વિક્ષેપોના વધુ પડતા પ્રભાવ સામે ચેતવણી આપી જે સામાજિક વિઘટન તરફ દોરી શકે છે. ચર્ચા દરમિયાન, તેમણે પંચ પરિવર્તન ના પાંચ મુખ્ય પરિમાણોની ચર્ચા કરી. સામાજિક સંવાદિતામાં સમાજમાં અસ્પૃશ્યતા અને ભેદભાવને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવાનો સમાવેશ થાય છે. પર્યાવરણીય સંરક્ષણમાં પ્રકૃતિ સાથે સુમેળમાં રહેવાનો સમાવેશ થાય છે. કૌટુંબિક જ્ઞાનમાં પરિવારોને મજબૂત બનાવવા અને આગામી પેઢીને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો આપવાનો સમાવેશ થાય છે.

સ્વદેશીમાં ભારતીય ઉત્પાદનો અને જીવનશૈલી અપનાવવાનો સમાવેશ થાય છે, અને નાગરિક ફરજમાં વ્યક્તિની નાગરિક ફરજનું પાલન કરવાનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે હિન્દુત્વ એ કોઈ સંકુચિત ધાર્મિક ઓળખ નથી, પરંતુ એક જીવનશૈલી છે જે સમાવેશકતામાં માને છે. તેમણે યુવાનોને ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત, કલા અને સંસ્કૃતિમાં ગર્વ લેવાની સલાહ આપી. સામ્યવાદ અંગે તેમણે કહ્યું કે, આપણા લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર સક્રિય રહેવું જોઈએ, તાર્કિક રીતે પ્રતિભાવ આપવો જોઈએ અને તેમના જવાબો અને મંતવ્યોમાં મક્કમ રહેવું જોઈએ. ડૉ. ભાગવતે, યુવાનોને ભારત પ્રથમ ના વિઝનને સ્વીકારવા અને વૈશ્વિક કલ્યાણ માટે ભારતને એક શક્તિશાળી રાષ્ટ્ર બનાવવામાં યોગદાન આપવા વિનંતી કરી.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / કેશવ કેદારનાથ શર્મા / પવન કુમાર

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ