નવી દિલ્હી, 25 ડિસેમ્બર (હિ.સ.). 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી કિમ્બરલી પ્રોસેસ (કેપી) ની અધ્યક્ષતા સંભાળવા માટે ભારતની પસંદગી કરવામાં આવી છે. કિમ્બરલી પ્રોસેસ પ્લેનરીએ એક બેઠકમાં આ જવાબદારી આપી હતી. આ પહેલનો હેતુ સરકારો, આંતરરાષ્ટ્રીય હીરા ઉદ્યોગ અને નાગરિક સમાજને સંડોવતા રફ ડાયમંડ્સ ના વેપારને રોકવાનો છે.

ગુરુવારે જારી કરાયેલા એક નિવેદનમાં, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, કિમ્બરલી પ્રોસેસ પ્લેનરીની ચૂંટણી બાદ ભારત 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી કિમ્બરલી પ્રોસેસ (કેપી) અધ્યક્ષતા સંભાળશે. ભારત 25 ડિસેમ્બર, 2025 થી કેપી વાઇસ-ચેરનું પદ સંભાળતું હતું અને નવા વર્ષમાં ચેરનું પદ સંભાળશે. આ ત્રીજી વખત હશે, જ્યારે ભારતને કિમ્બર્લી પ્રોસેસ અધ્યક્ષતા સોંપવામાં આવી છે.

મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, કિમ્બરલી પ્રક્રિયા એ સરકારો, આંતરરાષ્ટ્રીય હીરા ઉદ્યોગ અને નાગરિક સમાજને સંડોવતી ત્રિપક્ષીય પહેલ છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય રફ હીરા ના વેપારને રોકવાનો છે. આ રફ હીરા બળવાખોર જૂથો અથવા તેમના સહયોગીઓ દ્વારા કાયદેસર સરકારોને નબળા પાડતા સંઘર્ષોને નાણાં પૂરા પાડવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે, જે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (યુએનએસસી) ના ઠરાવો દ્વારા વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવ્યા છે.

આ નિર્ણયનું સ્વાગત કરતા, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી પિયુષ ગોયલે કહ્યું કે, ભારતની પસંદગી આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારમાં અખંડિતતા અને પારદર્શિતાને પ્રોત્સાહન આપવાની મોદી સરકારની પ્રતિબદ્ધતામાં વૈશ્વિક વિશ્વાસને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે, હીરા ઉત્પાદન અને વેપાર માટે એક મુખ્ય વૈશ્વિક કેન્દ્ર તરીકે ભારતનું નેતૃત્વ એવા સમયે આવ્યું છે, જ્યારે ભૂરાજનીતિ બદલાઈ રહી છે અને ટકાઉ અને જવાબદાર સોર્સિંગ પર વધુ ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે.

ગોયલે કહ્યું કે, તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, ભારત શાસન અને પાલનને મજબૂત બનાવવા, ડિજિટલ પ્રમાણપત્ર અને ટ્રેસેબિલિટીને પ્રોત્સાહન આપવા, ડેટા-આધારિત દેખરેખ દ્વારા પારદર્શિતા વધારવા અને સંઘર્ષ-મુક્ત હીરામાં ગ્રાહક વિશ્વાસ વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.

વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, 2025 માં ઉપાધ્યક્ષ અને 2026 માં અધ્યક્ષ તરીકે, ભારત કિમ્બરલી પ્રક્રિયામાં વિશ્વાસ મજબૂત કરવા, નિયમો-આધારિત પાલન સુનિશ્ચિત કરવા અને તેના મૂળ ઉદ્દેશ્યો અને વૈશ્વિક અપેક્ષાઓ અનુસાર તેની વિશ્વસનીયતા વધારવા માટે તમામ સહભાગીઓ અને નિરીક્ષકો સાથે નજીકથી કામ કરશે, જ્યારે કિમ્બરલી પ્રક્રિયાને વધુ સમાવિષ્ટ અને અસરકારક બહુપક્ષીય માળખું બનાવવા માટે પણ કામ કરશે.

ઉલ્લેખનીય છે કે, સંયુક્ત રાષ્ટ્રના ઠરાવ હેઠળ સ્થાપિત કિમ્બરલી પ્રક્રિયા પ્રમાણપત્ર યોજના (કેપીસીએસ) 1 જાન્યુઆરી, 2003 ના રોજ અમલમાં આવી હતી અને ત્યારથી તે રફ હીરાના વેપારને નિયંત્રિત કરવા માટે એક અસરકારક પદ્ધતિ તરીકે વિકસિત થઈ છે. કિમ્બરલી પ્રક્રિયામાં હાલમાં 60 સહભાગીઓ છે, જેમાં યુરોપિયન યુનિયન અને તેના સભ્ય દેશોને સહભાગીઓ તરીકે ગણવામાં આવે છે. એકસાથે, કેપીસીએસ સહભાગીઓ વૈશ્વિક રફ હીરા વેપારમાં 99% થી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે, જે તેને આ ક્ષેત્રને નિયંત્રિત કરવા માટે સૌથી વ્યાપક આંતરરાષ્ટ્રીય પદ્ધતિ બનાવે છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / પ્રજેશ શંકર / સંજીવ પાશ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ