નવી દિલ્હી, 7 ઓક્ટોબર (હિ.સ.). અત્યંત નાના પાયે (ઇલેક્ટ્રોન સ્તરે) વિશ્વ બદલાય છે અને કેટલીક વિચિત્ર ઘટનાઓ બને છે. ક્વોન્ટમ વિશ્વમાં આ ઘટનાઓ મોટા પાયે પણ શક્ય છે. આ વર્ષનો નોબેલ પુરસ્કાર ત્રણ વૈજ્ઞાનિકોને આપવામાં આવી રહ્યો છે જેમણે આ સાબિત કર્યું. તેમની શોધો ક્વોન્ટમ ક્રિપ્ટોગ્રાફી, ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટર્સ અને ક્વોન્ટમ સેન્સર સહિત ક્વોન્ટમ ટેકનોલોજીની આગામી પેઢી વિકસાવવામાં મદદ કરશે.

રોયલ સ્વીડિશ એકેડેમી ઓફ સાયન્સિસ અનુસાર, જોન ક્લાર્ક, માઈકલ એચ. ડેવોરેટ અને જોન એમ. માર્ટિનિસને, ઇલેક્ટ્રિકલ સર્કિટમાં મેક્રોસ્કોપિક ક્વોન્ટમ મિકેનિકલ ટનલિંગ અને ઊર્જા ક્વોન્ટાઇઝેશનની શોધ માટે આ વર્ષના નોબેલ પુરસ્કાર માટે સંયુક્ત રીતે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે.

બ્રિટિશ મૂળના ક્લાર્ક, યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, બર્કલેમાં પ્રોફેસર છે. ફ્રેન્ચ મૂળના ડેવોરેટ યેલ, યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, સાન્ટા બાર્બરામાં પ્રોફેસર છે. માર્ટિનિસ, યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, સાન્ટા બાર્બરામાં પ્રોફેસર છે.

આ વર્ષના નોબેલ પારિતોષિક વિજેતાઓએ એક મોટા, હાથથી પકડેલા ઇલેક્ટ્રિકલ સર્કિટ સાથે પ્રયોગો કર્યા અને દર્શાવ્યું કે, આ લેવલ-સેટિંગ સિસ્ટમમાં ક્વોન્ટમ મિકેનિકલ ટનલિંગ અને ક્વોન્ટાઇઝ્ડ એનર્જી લેવલ બંને શક્ય છે.

સામાન્ય વિશ્વમાં, ઊર્જા વધુ કે ઓછા સમાન હોય છે, અને દિવાલોને પાર કરવી અશક્ય છે. ક્વોન્ટમ વિશ્વમાં, ઊર્જા પેકેજોમાં આવે છે, અને દિવાલો જેવા અવરોધોને પાર કરવું શક્ય છે. આને ક્વોન્ટાઇઝ્ડ એનર્જી લેવલ અને ક્વોન્ટમ મિકેનિકલ ટનલિંગ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

ભૌતિકશાસ્ત્રમાં એક મુખ્ય પ્રશ્ન ક્વોન્ટમ મિકેનિકલ અસરો દર્શાવતી સિસ્ટમનું મહત્તમ કદ છે. જે લોકો આ પ્રશ્નનો આંશિક જવાબ શોધે છે તેમને નોબેલ પારિતોષિક એનાયત કરવામાં આવશે. કમ્પ્યુટર માઇક્રોચિપ્સમાં ટ્રાન્ઝિસ્ટર એ સ્થાપિત ક્વોન્ટમ ટેકનોલોજીનું ઉદાહરણ છે જે આપણી આસપાસ છે.

રોયલ સ્વીડિશ એકેડેમી ઓફ સાયન્સિસ અનુસાર, ઇનામમાં નોબેલ ડિપ્લોમા, મેડલ અને 1.1 કરોડ સ્વીડિશ ક્રોનર (12 લાખ અમેરિકી ડોલર)નો સમાવેશ થાય છે. ઇનામ રકમ ત્રણ વિજેતાઓમાં સમાન રીતે વહેંચવામાં આવશે.

1901 થી 2025 ની વચ્ચે, ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર 119 વખત એનાયત કરવામાં આવ્યો છે. આ પુરસ્કારો 230 વૈજ્ઞાનિકોને આપવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી પાંચ મહિલા છે. નોબેલ પુરસ્કાર એ વિશ્વનો સૌથી પ્રતિષ્ઠિત અને પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કાર છે, જે ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર, દવા, સાહિત્ય, શાંતિ અને અર્થશાસ્ત્રમાં આપવામાં આવે છે. તમામ ક્ષેત્રોમાં વિજેતાઓને ડિસેમ્બરમાં, આલ્ફ્રેડ નોબેલની મૃત્યુ જયંતી પર સન્માનિત કરવામાં આવશે. તે બધાને સ્વીડનના રાજા દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવશે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / અનૂપ શર્મા / સંજીવ પાશ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ