નવી દિલ્હી, 12 જુલાઈ (હિ.સ.). વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (ડબ્લ્યુએચઓ) એ, પરંપરાગત દવામાં કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાના ઉપયોગનું માપન શીર્ષક ધરાવતું ટેકનિકલ સંક્ષિપ્ત પ્રકાશિત કર્યું છે. તેણે પરંપરાગત તબીબી પ્રણાલીઓ, ખાસ કરીને આયુષ પ્રણાલીઓ સાથે કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા (એઆઈ) ને એકીકૃત કરવાના ભારતના અગ્રણી પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી છે. આયુષ મંત્રાલયના સચિવ વૈદ્ય રાજેશ કોટેચાએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, ડબ્લ્યુએચઓ દસ્તાવેજ ભારત દ્વારા કરવામાં આવેલા અનેક અગ્રણી એઆઈ-સંચાલિત નવીનતાઓને પ્રકાશિત કરે છે. આમાં આયુર્વેદ જ્ઞાન અને આધુનિક જીનોમિક્સને એકસાથે લાવતા પ્રોજેક્ટ માટે પ્રકૃતિ-આધારિત મશીન લર્નિંગ મોડેલોનો ઉપયોગ કરીને આગાહી નિદાનનો સમાવેશ થાય છે.

આ ડિજિટલ પરિવર્તનનો મુખ્ય ભાગ આયુષ ગ્રીડ છે. તે 2018 માં શરૂ કરાયેલ એક વ્યાપક ડિજિટલ આરોગ્ય પ્લેટફોર્મ છે જે એસએએચઆઈ પોર્ટલ, નમસ્તે પોર્ટલ અને આયુષ સંશોધન પોર્ટલ જેવી અનેક નાગરિક-કેન્દ્રિત પહેલ માટે પાયા તરીકે સેવા આપે છે. આ એઆઈ-સક્ષમ પ્લેટફોર્મ માત્ર ભારતની પરંપરાગત જ્ઞાન દવા પ્રણાલીઓને સાચવી અને માન્ય કરી રહ્યા નથી પરંતુ પુરાવા-આધારિત, ડિજિટલ આરોગ્યસંભાળ માળખામાં તેમના વૈશ્વિક એકીકરણને પણ ચલાવી રહ્યા છે.

આ ડબ્લ્યુએચઓ પ્રકાશન આયુર્વેદ, સિદ્ધ, યુનાની, સોવા રિગ્પા અને હોમિયોપેથીમાં એઆઈ-સંચાલિત એપ્લિકેશનોની વિશાળ શ્રેણી દર્શાવે છે, જેમાં ડાયગ્નોસ્ટિક સપોર્ટ સિસ્ટમ્સનો સમાવેશ થાય છે જે પરંપરાગત પદ્ધતિઓ જેમ કે નાડી માપન, જીભ પરીક્ષણ અને પ્રકૃતિ મૂલ્યાંકનને મશીનો અને ઊંડા તાંત્રિક નેટવર્કના ઉપયોગ સાથે સંકલિત કરે છે. આ પ્રયાસો નિદાનની ચોકસાઈમાં વધારો કરી રહ્યા છે અને વ્યક્તિગત નિવારક સંભાળને સક્ષમ બનાવી રહ્યા છે.

ડબ્લ્યુએચઓ દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત અન્ય એક મહત્વપૂર્ણ પાસું એ છે કે, ક્રિયાની દવા પદ્ધતિઓની ઓળખ માટે કૃત્રિમ બુદ્ધિનો ઉપયોગ, આયુર્વેદ, પરંપરાગત ચાઇનીઝ દવા, યુનાની દવા પ્રણાલીઓ વચ્ચે તુલનાત્મક અભ્યાસ અને રસ, ગુણ વગેરે જેવા પરંપરાગત પરિમાણોનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે કૃત્રિમ રાસાયણિક સેન્સરનો વિકાસ. આ તકનીકી ઉકેલો પરંપરાગત દવાઓને માન્ય અને આધુનિક બનાવવામાં મદદ કરી રહ્યા છે.

આ દસ્તાવેજ ઓનલાઈન પરામર્શ માટે ડિજિટલ પ્લેટફોર્મનો સમાવેશ કરવા, આયુષ પ્રેક્ટિશનરોમાં ડિજિટલ સાક્ષરતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને પરંપરાગત દવાને મુખ્ય પ્રવાહની આરોગ્યસંભાળ સાથે એકીકૃત કરવા માટે આંતર-સંચાલિત સિસ્ટમો વિકસાવવામાં ભારતના વ્યાપક પ્રયાસોની પણ પ્રશંસા કરે છે. આ નિવેદન આ વિષય પર ભારતના પ્રસ્તાવ પછી આવ્યું છે, જેના પરિણામે પરંપરાગત દવામાં એઆઈ ના ઉપયોગ માટે ડબ્લ્યુએચઓ નો પ્રથમ રોડમેપ બન્યો.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / વિજયાલક્ષ્મી / પવન કુમાર

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / ડો.હિતેશ એન.વ્યાસ