નવી દિલ્હી, 27 જુલાઈ (હિ.સ.) : પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી એ રવિવારે તામિલનાડુના તિરુચિરાપલ્લી ખાતે આવેલા ગંગૈકોન્ડા ચોળપુરમ મંદિર ખાતે આયોજિત આદિ તિરુવાથિરૈ મહોત્સવ દરમિયાન મહાન ચોળ શાસક રાજેન્દ્ર ચોળ પ્રથમની જયંતી ઉજવણીમાં ભાગ લીધો. આ અવસરે તેમણે સમ્રાટના સન્માનમાં એક સ્મારક સિક્કો પણ જાહેર કર્યો.

પ્રધાનમંત્રીએ આજે ગંગૈકોન્ડા ચોળપુરમ મંદિરમાં પૂજા-અર્ચના કરી. આ દરમિયાન તેઓ સાથે એક 'કલશ' લાવ્યા હતા, જેમાં ગંગાજળ ભરેલું હતું. આ પાણી ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. તેમના આગમન પર મંદિરના પુજારીએ પરંપરાગત રીતેઆદર અને સન્માનપૂર્વક તેમનું સ્વાગત કર્યું.

પ્રધાનમંત્રીએ આ અવસરે આયોજિત જાહેર કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું કે ભારતની વિવિધતા અને સંસ્કૃતિ આપણા સામ્રાજ્ય અને વારસાની ઓળખ છે. ચોળ સામ્રાજ્યની વારસા આપણને શિખવે છે કે એકતામાં કેટલી શક્તિ છે. આ ઐતિહાસિક મંદિરમાં પૂજા કરવી એ તેમના માટે ગૌરવની વાત છે. તેમણે કહ્યું, “અહીં હું માત્ર અંગત પ્રાર્થના નથી કરતો, પરંતુ દેશના 140 કરોડ લોકોના કલ્યાણ માટે પ્રાર્થના કરી રહ્યો છું. હું ભગવાન શિવનો આશીર્વાદ માંગુ છું કે તેઓ સૌને આશીર્વાદ આપે.”

ચોળ સામ્રાજ્યના ઇતિહાસની નોંધ લઈ પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે રાજેન્દ્ર ચોળ પ્રથમ માત્ર દક્ષિણ ભારત જ નહીં પણ દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાના વિસ્તારોમાં પણ પોતાની સામ્રાજ્ય વિસ્તાર્યો. તેમની વિજયી સેનાઓ શ્રીલંકા, માલદિવ અને અન્ય દેશો સુધી પહોંચી હતી. તેમણે ઉમેર્યું કે આ સંયોગ જ છે કે તેઓ ગઈકાલે જ માલદિવથી પરત આવ્યા છે અને આજે આ ઐતિહાસિક કાર્યક્રમનો ભાગ બન્યા છે. ચોળ રાજાઓએ હંમેશાં સાંસ્કૃતિક એકતાને વટાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો.

પ્રધાનમંત્રીએ ચોળ સામ્રાજ્યના યોગદાનની યાદ અપાવતાં જણાવ્યું કે રાજેન્દ્ર ચોળએ ગંગાજળને ઉત્તર ભારતમાંથી દક્ષિણ ભારત લઈ જઈ ત્યાં પૂજન કર્યું હતું. આજે તેને પોન્નેરી તળાવ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ પાણી આપણી સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રતિક છે. તેમણે જણાવ્યું કે આજે કેન્દ્ર સરકાર પણ ચોળ યુગની જ વિચારધારાને આગળ વધારી રહી છે. કાશી-તમિલ સંગમમ્ અને સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમમ્ જેવા આયોજનો દ્વારા અમે જૂના સાંસ્કૃતિક સંબંધોને ફરી મજબૂત બનાવી રહ્યા છીએ.

તેમણે જણાવ્યું કે ગંગૈકોણ્ડા ચોળપુરમ મંદિરની ભવ્યતા અને તેનું ઐતિહાસિક મહત્ત્વ આપણને યાદ અપાવે છે કે આપણે કેટલી ઐતિહાસિક અને સાંસ્કૃતિક વારસાની ધરોહર ધરાવીએ છીએ. આ વારસાને જાળવી રાખવી અને તેને ભાવિ પેઢીઓ સુધી પહોંચાડવી આપણી જવાબદારી છે.

ઉલ્લેખનીય છે કે રાજેન્દ્ર ચોળ પ્રથમ (1014-1044 ઇસવી) ભારતીય ઇતિહાસના સૌથી શક્તિશાળી અને દ્રષ્ટિવાન શાસકોમાંના એક હતા. તેમના નેતૃત્વમાં ચોળ સામ્રાજ્યે દક્ષિણ અને દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયામાં પોતાનું સામ્રાજ્ય મજબૂત બનાવ્યું. ગંગૈકોણ્ડા ચોળપુરમને તેમણે પોતાની રાજધાની બનાવેલ અને આ મંદિર આજે પણ શૈવ ભક્તિ, સ્મારક શિલ્પકલા અને પ્રશાસનકૌશલ્યનું પ્રતિક ગણાય છે.

આદિ તિરુવાથિરૈ મહોત્સવ તમિલ શૈવ ભક્તિ પરંપરાનો એક મહત્વપૂર્ણ ઉત્સવ છે. ચોળ શાસકોએ તેને ઉત્સાહપૂર્વક પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું અને તેના 63 સંત-કવિઓ – નયનમારોએ – તેને અમર બનાવ્યો. આ વર્ષની ઉજવણી ખાસ મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે રાજેન્દ્ર ચોળનો જન્મ નક્ષત્ર તિરુવાથિરૈ (આર્દ્રા)માં થયો હતો, જે 23 જુલાઈથી શરૂ થાય છે।

હિંદુસ્થાન સમાચાર / અનુપ શર્મા / સુનીત નગમ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / અભિષેક બારડ