ભુજ– કચ્છ, 31 જુલાઇ (હિ.સ.) લુપ્તપ્રાય ઘોરાડ પક્ષીના સંવર્ધન માટે સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નિયુક્ત સમિતિએ ઘોરાડના સંરક્ષણ માટે રાજસ્થાન ઉપરાંત ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લામાં નવીનીકરણીય ઊર્જા લાઇનો માટે સમર્પિત બે કોરિડોરનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આ મામલે આવતા મહિને સુનાવણી યોજી વિચારણા કરાય તેવી શક્યતા છે. સમિતિએ સૂચન કર્યું છે કે, હાલની લાઈનોને ફરીથી રૂટ કરવી જોઈએ અને કેટલાક ભાગોને ભૂગર્ભમાં બનાવવા જોઈએ, જેના માટે કચ્છમાં બે પાવરલાઇન કોરિડોર પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યા છે.

પવનઊર્જા અને ભૂગર્ભ પાવરલાઇન

પ્રસ્તાવ એક મુજબ, કચ્છ દરિયાકાંઠાના પ્રદેશમાં વિન્ડફાર્મમાંથી વીજળી કાઢવામાં મદદ કરશે. બીજો પ્રસ્તાવ કચ્છ ઘોરાડના નિવાસસ્થાનના ઉત્તરીય ભાગમાં આયોજિત એક મહત્વપૂર્ણ હાઇ-વોલ્ટેજ 400 કેવી પાવર લાઇન માટે છે. સમિતિએ સુપ્રીમ કોર્ટના 2021ના આદેશના આધારે કેટલીક લાઇનો પસંદ કરી છે અને તેમને તાત્કાલિક ભૂગર્ભમાં ઉતારવાનો આદેશ આપ્યો છે.

740 ચોરસ કિમીના સુધારેલો પ્રાથમિકતા વિસ્તાર

રાજસ્થાનમાં, બસ્ટર્ડ એન્ક્લોઝર અને ભૂતકાળમાં બસ્ટર્ડ મૃત્યુ પામેલા સ્થળોની નજીક 80 કિમી લાઇનો ભૂગર્ભમાં નાખવામાં આવી છે. ગુજરાતમાં સમિતિએ 740 ચોરસ કિમીના સુધારેલા પ્રાથમિકતા વિસ્તારનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. જે હાલના 500 ચોરસ કિમીના પ્રાથમિકતા વિસ્તાર કરતા વધારે છે.

ઘોરાડની દ્રષ્ટિ નબળી હોય છે

સમિતિએ સૂચન કર્યું છે કે, ગ્રેટ ઇન્ડિયન બસ્ટાર્ડ- જીઆઈબીના નિવાસસ્થાનના વિભાજનને કારણે પ્રાથમિકતાવાળા વિસ્તારોના ઉત્તરીય ભાગોને બાકાત રાખવા જોઈએ. છેલ્લા દાયકામાં, ઘોરાડના નિવાસસ્થાનમાં નવીનીકરણીય ઊર્જા પ્રોજેક્ટ્સના વિસ્તરણથી પક્ષીઓ પર ખતરો વધ્યો છે. નબળી આગળની દ્રષ્ટિ અને ભારે શરીરને કારણે ઘોરાડ પાવર ટ્રાન્સમિશન લાઇનમાં ઘાતક રીતે અથડાય છે.

ઘોરાડ લુપ્ત થવા તરફનો દોર

વાઇલ્ડલાઇફ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયાએ અંદાજ લગાવ્યો છે કે, દર વર્ષે 4-5 પક્ષી વીજળીના કરંટથી મૃત્યુ પામે છે, જે ઘોરાડને લુપ્ત થવા તરફનો દોર છે. નોંધનીય છે કે, ગત માર્ચ-2024માં સાત સભ્યની સમિતિની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, જેથી આ અત્યંત લુપ્તપ્રાય પક્ષીના સંરક્ષણ માટે પગલાં સૂચવવામાં આવે અને સાથે સાથે તેના નિવાસસ્થાનમાં નવીનીકરણીય ઊર્જા માળખાના વિકાસને સંતુલિત કરવામાં આવે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / BHAVIN KAILASHCHANDRA VORA