અમરેલી 11 ઓગસ્ટ (હિ.સ.)અમરેલી જિલ્લાના કુકાવાવ તાલુકાના જીથુડી ગામ ખાતે લંપી વાયરસથી બચાવ માટે રસીકરણ કાર્યક્રમ

અમરેલી જિલ્લાનો કુકાવાવ તાલુકો પશુપાલનમાં આગેવાન ગણાય છે. અહીં મોટા પ્રમાણમાં ગાય અને બળદ સહિતના દૂધાળ પશુઓનું પાલન થાય છે. છેલ્લા થોડા સમયમાં ગુજરાતના વિવિધ જિલ્લાઓમાં પશુઓમાં લંપી સ્કિન ડિસીઝ (લંપી વાયરસ) ફરીથી દેખાવા લાગી છે, જેના કારણે પશુપાલકોમાં ચિંતાનો માહોલ છે.

જીથુડી ગામ ખાતે સરકારશ્રીના આરોગ્ય અને પશુપાલન વિભાગ દ્વારા લંપી વાયરસ સામે રસીકરણનું આયોજન કરવામાં આવ્યું. આ કાર્યક્રમમાં મોટી કુકાવાવ સ્થિત સરકારી પશુ દવાખાનાની વેટેનરી ડોક્ટરોની ટીમ ખાસ હાજર રહી. ટીમે ગામના પશુપાલકોના સહકારથી કુલ 185 ગાય-બળદને લંપી વાયરસથી બચાવ માટે વેક્સિન આપવામાં આવી.

કે.એમ. બદાણી વેટેનરી કોલેજના પ્રોફેસરે માહિતી આપતા જણાવ્યું કે હાલમાં ગુજરાતમાં લંપી વાયરસના કેસો જોવા મળી રહ્યા છે. ખાસ કરીને ગાય વર્ગના પશુઓમાં તાવ આવવો, શરીર પર ફોલ્લા થવા, આંખ અને નાકમાંથી પાણી વહેવું, ખાવા-પીવામાં ઉદાસીનતા, તેમજ દૂધ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. કેટલાક કિસ્સામાં રોગ ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી પશુના મૃત્યુનું જોખમ પણ રહે છે.

લંપી વાયરસ મચ્છર, માખી, ટિક્સ અને અન્ય જીવાતો દ્વારા ઝડપથી ફેલાય છે. તેથી સરકારશ્રી દ્વારા ગામડાં સુધી પહોંચી પશુઓનું રસીકરણ કરીને રોગચાળો અટકાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. વેક્સિન આપવાથી પશુના શરીરમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ વિકસે છે અને સંક્રમણનું જોખમ ઓછું થાય છે.

જીથુડી ગામના પશુપાલકોમાં રોગના ફરી પ્રકોપથી ભયનું વાતાવરણ હતું, પરંતુ રસીકરણ કાર્યક્રમથી તેમને વિશ્વાસ મળ્યો છે. પશુપાલકોએ જણાવ્યું કે લંપી વાયરસ પહેલાં પણ વિસ્તારમાં જોવા મળ્યો હતો, જેના કારણે અનેક પશુઓ બીમાર થયા અને મૃત્યુ પામ્યા હતા. આથી, સરકારશ્રીની તાત્કાલિક કાર્યવાહીથી આ વખતે નુકસાન ઓછું રહેવાની આશા છે.

લંપી વાયરસથી બચવા માટે પશુપાલકોને નીચેના પગલાં લેવા સલાહ આપવામાં આવી છે:

સમયસર રસીકરણ કરાવવું.

પશુશાળામાં સ્વચ્છતા જાળવી રાખવી અને જીવાતનાશક છાંટવું.

બીમાર પશુને તાત્કાલિક અલગ રાખવો.

ડોક્ટરની સલાહ વગર કોઈ દવા ન આપવી.

પોષણયુક્ત ચારો અને શુદ્ધ પાણી પૂરો પાડવું.

આ પ્રકારની રસીકરણ ઝુંબેશ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પશુધનનું રક્ષણ કરે છે અને પશુપાલકોના આર્થિક નુકસાનને અટકાવે છે. સરકારશ્રી અને વેટેનરી વિભાગનો પ્રયાસ છે કે દરેક ગામે 100% રસીકરણ થાય જેથી લંપી વાયરસનો ખતરો ઘટે અને પશુઓ સ્વસ્થ રહી શકે.

લંપી વાયરસ (Lumpy Skin Disease) માટે કોઈ ચોક્કસ “વાઇરસ મારવાની દવા” (Antiviral) ઉપલબ્ધ નથી — એટલે કે જે દવા સીધી વાયરસને નાશ કરી દે તેવી.

તેના બદલે, સારવાર મુખ્યત્વે સહાયક સારવાર (supportive treatment) અને દ્વિતીય ચેપ (secondary infection) રોકવાનું હોય છે.

હાલ પશુઓને બચાવવા માટેની મુખ્ય દવાઓ અને ઉપચાર:

૧. રસી (Vaccine) Goatpox Vaccine અથવા ખાસ LSD Vaccine — રોગ ફેલાવાની પહેલાં પ્રિવેન્શન માટે. રસી એક વાર આપ્યા પછી લગભગ ૧ વર્ષ સુધી રોગથી બચાવ મળે છે.

2. એન્ટિબાયોટિક્સ (Antibiotics) વાયરસ માટે નહિ, પણ ફોલ્લા/ઝખ્મમાં ચેપ (infection) ન થાય તે માટે. ઉદાહરણ: ઓક્સીટેટ્રાસાયક્લિન (Oxytetracycline), એનરોફ્લોક્સાસિન (Enrofloxacin) વગેરે.માત્ર વેટેનરી ડોક્ટરની સલાહથી આપવી.૩. પેઈન-રિલીફ અને તાવ ઉતારવાની દવાMeloxicam, Ketoprofen જેવી દવાઓ — દુખાવો અને સોજો ઘટાડવા.૪. ઈમ્યુનિટી વધારવા માટે મલ્ટીવિટામિન (Multivitamin) ઈન્જેક્શન અથવા પાઉડર.પોષણયુક્ત ચારો, મિનરલ મિક્સર.૫. ઘા-ઝખ્મ માટે Povidone-iodine અથવા Chlorhexidine દ્રાવણથી ધોવું.LSD એક નોટિફાયેબલ રોગ છે — એટલે કે, જો કોઈ પશુમાં લક્ષણ દેખાય તો તરત સરકારી વેટેનરી દવાખાનામાં જાણ કરવી. દવા માત્ર ડોક્ટરની સૂચનાથી જ આપવી, કારણ કે ડોઝ અને સમયગાળો ખોટો થાય તો પશુ માટે જોખમકારક બની શકે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / Gondaliya Abhishek Nandrambhai