નવી દિલ્હી, 18 સપ્ટેમ્બર (હિ.સ.). કેન્દ્રીય કેબિનેટે બુધવારે, અવકાશ ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત વિવિધ પ્રસ્તાવોને મંજૂરી આપી હતી. તેમાં ચંદ્ર અને શુક્ર સંબંધિત મિશન અને અવકાશમાં ભારતના કાયમી સ્ટેશનને લગતા મિશનનો સમાવેશ થાય છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં, કેન્દ્રીય કેબિનેટે બુધવારે આને મંજૂરી આપી હતી.

આજે કેબિનેટમાં મંજૂર થયેલા મિશન અંતર્ગત, ભારત ચંદ્રયાન-4 નામનું ચંદ્ર મિશન લોન્ચ કરશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્ર પર સફળ ઉતરાણ પછી પૃથ્વી પર પાછા ફરવા માટે ટેક્નોલોજીનો વિકાસ અને નિદર્શન કરવાનો છે. આ સાથે, ચંદ્ર પરથી પણ સેમ્પલ એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને પૃથ્વી પર તેનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. આ સિવાય ભારત શુક્ર પર એક મિશન મોકલશે. તેનું નામ વિનસ ઓર્બિટર મિશન (વીઓએમ) છે. તેનો હેતુ વૈજ્ઞાનિક સંશોધન કરવા, શુક્રના વાતાવરણ અને ભૂસ્તરશાસ્ત્રને વધુ સારી રીતે સમજવા અને તેના ગાઢ વાતાવરણની તપાસ કરીને મોટા પ્રમાણમાં વૈજ્ઞાનિક ડેટા એકત્રિત કરવાનો છે.

આ ઉપરાંત, ગગનયાનના અનુગામી મિશન અને વૈજ્ઞાનિક સંશોધન માટે ભારતીય અવકાશ સ્ટેશન (બીએએસ) ના નિર્માણ માટે મંજૂરી આપવામાં આવી છે. બીએએસ ની સ્થાપના 2028 માં તેના પ્રથમ મોડ્યુલના લોન્ચ સાથે કરવામાં આવશે. આ સાથે, નવા ફરીથી વાપરી શકાય તેવા ઓછા ખર્ચે નેક્સ્ટ જનરેશન લોન્ચ વ્હીકલ (એનજીએલવી) વિકસાવવામાં આવશે. ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશનની સ્થાપના અને સંચાલન અને 2040 સુધીમાં ભારતીય ક્રૂને ચંદ્ર પર ઉતારવાની ક્ષમતા વિકસાવવા માટે આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હશે. પહેલાથી જ મંજૂર થયેલા કાર્યક્રમ માટે રૂ. 11,170 કરોડના ચોખ્ખા વધારાના ભંડોળ સાથે, સુધારેલા અવકાશ સાથે ગગનયાન કાર્યક્રમ માટે કુલ ભંડોળ વધારીને રૂ. 20,193 કરોડ કરવામાં આવ્યું છે.

“વિનસ ઓર્બિટર મિશન” (વીઓએમ) માટે મંજૂર કરાયેલ કુલ રકમ રૂ. 1236 કરોડ છે, જેમાંથી રૂ. 824.00 કરોડ અવકાશયાન પાછળ ખર્ચવામાં આવશે. ખર્ચમાં અવકાશયાનના વિકાસ અને અમલીકરણનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં તેના ચોક્કસ પેલોડ અને ટેક્નોલોજી તત્વો, નેવિગેશન અને નેટવર્ક માટે વૈશ્વિક ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન સપોર્ટ ખર્ચ તેમજ લોન્ચ વ્હીકલની કિંમતનો સમાવેશ થાય છે.

ટેક્નોલોજી ડેમોન્સ્ટ્રેશન મિશન ચંદ્રયાન-4 માટે, કુલ 2104.06 કરોડ રૂપિયાની જરૂર છે. ખર્ચમાં અવકાશયાનના વિકાસ અને અમલીકરણ, એલએમવી3 માટેના બે પ્રક્ષેપણ વાહન મિશન, બાહ્ય ડીપ સ્પેસ નેટવર્ક સપોર્ટ અને ડિઝાઇન વેરિફિકેશન માટે વિશેષ પરીક્ષણો હાથ ધરવા, આખરે ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરાણ અને એકત્રિત ચંદ્રના નમૂનાઓ સાથે પૃથ્વી પર સુરક્ષિત પાછા ફરવાનો સમાવેશ થાય છે ના મિશન માટે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર/અનુપ શર્મા/દધીબલ યાદવ / ડો. માધવી

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ