વડોદરા,8 નવેમ્બર (હિ.સ.) ખેતીમાં રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોનો વધતો ઉપયોગ માત્ર જમીનને જ નુકશાન પહોંચાડી રહ્યો નથી, પરંતુ શાકભાજીનાં પોષક મૂલ્યમાં પણ ઘટાડો કરી રહ્યો છે. આવાં સમયમાં પ્રાકૃતિક ખેતી એક એવો વિકલ્પ છે જે સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક હોવાની સાથે સાથે પર્યાવરણને પણ બચાવે છે. કાકડી એવી શાકભાજીમાંથી એક છે જેની માંગ દરેક ઋતુમાં હોય છે અને તેને પ્રાકૃતિક રીતે ઉગાડવી પણ એકદમ સરળ છે.

કાકડીના પાક માટે ગરમ અને ભેજવાળી આબોહવા શ્રેષ્ઠ છે. આ પાક રેતાળ અને પાણીનો નિકાલ સારી રીતે થાય ત્યાં વધુ સારી રીતે થાય છે. પ્રાકૃતિક ખેતીમાં જમીનને ફળદ્રુપ રાખવા માટે રાસાયણિક ખાતરને બદલે ગાયનું છાણિયું ખાતર અને જીવામૃતનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ જમીનને જીવંત રાખે છે અને છોડને સંતુલિત પોષણ પ્રદાન કરે છે.

બીજ રોપતા પહેલાં, તેમની સારવાર બીજામૃતમાં કરવામાં આવે છે. આનાથી બીજ ઝડપથી અંકુરિત થાય છે અને રોગોથી પણ બચાવે છે. કાકડીની વાવણી સામાન્ય રીતે ફેબ્રુઆરીથી જુલાઈ દરમિયાન કરવામાં આવે છે. ખેતર તૈયાર કર્યા પછી, બીજને યોગ્ય અંતરે વાવવામાં આવે છે જેથી છોડને ઉગાડવા માટે પૂરતી જગ્યા મળી રહે. વાવણી પછી સમયાંતરે હળવી સિંચાઈ કરવામાં આવે છે. કાકડીના છોડને પૂરતાં પ્રમાણમાં પાણીની જરૂર પડે છે, પરંતુ ખેતરમાં પાણી સ્થિર થવાથી નુકશાન થઈ શકે છે.

ખેડૂતો ખેતી દરમિયાન રાસાયણિક દવાઓનો ઉપયોગ કરવાને બદલે લીમડાનાં પાન, ગૌમૂત્રમાંથી બનેલી દવા કે લસણ-મરચાના દ્રાવણનો ઉપયોગ કરી શકે છે. આ તમામ કુદરતી ઉપાયો પાકને જીવાતો અને રોગોથી બચાવે છે અને જમીનની ફળદ્રુપતા પણ જાળવી રાખે છે.

ખેતી શરૂ કર્યા પછી લગભગ દોઢ મહિના પછી કાકડી તોડી શકાય તેવી બની જાય છે. પ્રાકૃતિક ખેતી દ્વારા ઉગાડવામાં આવતાં કાકડીનો સ્વાદ મીઠો બને છે. બજારમાં તેની કિંમત પણ સામાન્ય કાકડી કરતાં વધારે મળે છે કારણ કે લોકો તેને સ્વાસ્થ્યની દ્રષ્ટિએ સુરક્ષિત માને છે. ખેડૂતોને તેમાંથી સારી આવક મળે છે અને ગ્રાહકોને શુદ્ધ અને પૌષ્ટિક કાકડી મળે છે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / હર્ષ શાહ