અમરેલો 8 જુલાઈ (હિ.સ.)

અમરેલી શહેર, સૌરાષ્ટ્રના હૃદયસ્થળમાં વસેલું એક ઐતિહાસિક અને સાંસ્કૃતિક રીતે મહત્વપૂર્ણ શહેર છે, જે અનેક પુરાતન ઇમારતો અને વારસાગૃહોથી શોભિત છે. આવા ઐતિહાસિક વારસામાં સૌથી પ્રખ્યાત અને ગૌરવપૂર્ણ ઇમારત છે – અમરેલીનો રાજમહેલ. આશરે સો વર્ષ જૂની આ ઇમારત માત્ર પથ્થરમાંથી બનેલો રાજમહેલ જ નથી, પણ શહેરના ઈતિહાસ, શાસન અને સંસ્કૃતિનો જીવંત સાક્ષી છે.

મંગળુભાઈ ખુમાણે જણાવ્યું કે રાજમહેલ અમરેલી શહેરની કલેકટર કચેરીના આસપાસ સ્થિત છે. તેનું સ્થાન એટલું કેન્દ્રિય અને મહત્વપૂર્ણ છે કે આજેય તે અનેક નાગરિકોની દ્રષ્ટિએ ગૌરવ અને રુચિનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે. રાજમહેલની અંદર લાંબા સમય સુધી સરકારી કચેરીઓ કાર્યરત રહી હતી. આ મહેલ વર્ષોથી વહીવટી પ્રવૃત્તિઓ માટે ઉપયોગમાં લેવાતો રહ્યો છે. ખાસ કરીને કલેકટર કચેરીના સાથોસાથ તેની હાજરીથી તે એક પ્રકારના શાસન કેન્દ્ર તરીકે વહીવટનો ભાગ રહ્યો છે.

રાજમહેલનું શિલ્પકલા અને સ્થાપત્ય અત્યંત વિશિષ્ટ છે. આ ભવ્ય ઇમારત પ્રાચીન પથ્થરો અને શ્રમથી ઊભી કરવામાં આવી છે. તેમાં જૂના જમાનાના શિલ્પ શૈલીની ઝલક જોવા મળે છે – જે આજે પણ રાજ્યના ઐતિહાસિક અવશેષોમાં અનોખું સ્થાન ધરાવે છે. દાદરાઓ, દૂરસૂધા ઝરોખા, ભવ્ય પ્રવેશદ્વાર અને ઊંચી દીવાલો તેમાં શાહી અંદાજ પ્રગટાવે છે. હાલમાં પણ, તમામ સમય અને કુદરતી આફતોને સહન કરીને આ રાજમહેલ અડીખમ ઊભો છે – શહેરના ઐતિહાસિક વારસાની યાદ અપાવે છે.

આ રાજમહેલનું રીનોવેશન કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. જેનો મુખ્ય હેતુ એ છે કે, ઇમારતની મૂળ શૈલીને જાળવીને તેનું સંરક્ષણ કરવામાં આવે અને નવી પેઢી માટે ઈતિહાસ જીવંત રાખવામાં આવે. રીનોવેશનના ભાગરૂપે દરવાજા, છત અને મુખ્ય ભાગોના પુરાવા, રંગરોગાન અને સંરક્ષણનું કાર્ય ચાલુ છે. આ કામગીરીથી ન માત્ર ઇમારતનું સૌંદર્ય ફરી પૂર્વવત થશે, પણ તેમાં રહેલી ઇતિહાસિક ભાવનાઓને પણ નવજીવન મળશે.

આ રાજમહેલ એ માત્ર પત્થર અને ઈંટથી બનેલી ઇમારત નથી, પણ તે અમરેલીના ઇતિહાસમાં ઊંડે વેરાયેલું ગૌરવ છે. તેની ભૂમિકા રાજશાહી સમયમાં શાસન કેન્દ્ર તરીકે રહી હશે અને સમયાંતરે તેનો વહીવટી ઉપયોગ વધતો ગયો. આજે, જ્યારે સમગ્ર વિશ્વ ઐતિહાસિક વારસાની કદર કરે છે, ત્યારે અમરેલી માટે આ રાજમહેલ શહેરના ઇતિહાસનું દર્શન છે. તેની સાથે શહેરની ઓળખ, તેની અસ્તિત્વની ગાથા અને ગૌરવ જોડાયેલું છે.

શહેરના નાગરિકો માટે આ મહેલ ફક્ત એક ઈમારત નહીં, પરંતુ અમરેલીની શોખભરી યાદોનું કેન્દ્ર છે. એ પેઢી દર પેઢી વારસાના રૂપમાં આગળ વધે તેવી આશા સાથે આજે આ રાજમહેલનું રીનોવેશન ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે – જે અત્યંત પ્રશંસનીય પગલું છે.

અંતે, એમ કહી શકાય કે અમરેલીનો રાજમહેલ અમરેલીના ઈતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને ગૌરવનું પ્રતીક છે. તે એક એવી અમૂલ્ય ધરોહર છે જેની હિફાજત કરી આજે અને આવતીકાલની પેઢી માટે જીવંત રાખવી આપણે સૌની જવાબદારી છે.

---------------

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / Gondaliya Abhishek