અમરેલી, 1 સપ્ટેમ્બર (હિ.સ.) અમરેલી જિલ્લાના સાક્ષાત્ કલા અને હસ્તકલા ક્ષેત્રમાં એક નવો ઇતિહાસ રચાયો છે. સાવરકુંડલા શહેરમાં આવેલી ગેબી ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ દુકાનમાં પ્રથમવાર 50 ઇંચનું ફાયબર સ્કિન નગારું તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. આ નગારું માત્ર આકાર અને કદમાં જ વિશાળ નથી, પરંતુ તેની બનાવટની પ્રકિયા, તેનો ઉપયોગ અને તેની માંગને જોતા સમગ્ર જિલ્લામાં ગૌરવનો વિષય બની ગયું છે.

દુકાનના સંચાલક રાઠોડ કરણ અજયભાઈ જણાવે છે કે તેમના પરિવારમાં ઘણી પેઢીઓથી નગારા બનાવવાનો વ્યવસાય ચાલી રહ્યો છે. પરંપરાગત રીતે નગારા ચામડાની મદદથી બનાવવામાં આવતા, પરંતુ આધુનિક સમયમાં લોકોની માંગ અને સમયની જરૂરિયાત મુજબ નવા પ્રયોગો કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેના પરિણામરૂપ આ વખતે ફાયબર સ્કિનનો ઉપયોગ કરીને નગારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.

વિશેષ ઓર્ડર પરથી શરૂ થયેલી પ્રક્રિયા

આ ખાસ 50 ઇંચના નગરાનો ઓર્ડર મધ્યપ્રદેશ રાજ્યના શિહોર ગામમાં આવેલા પ્રસિદ્ધ ગણપતિજીના મંદિર તરફથી મળ્યો હતો. મંદિરના ધાર્મિક કાર્યક્રમો અને ઉત્સવોમાં ધ્વનિની વિશિષ્ટતા જરૂરી હોય છે. મંદિર ટ્રસ્ટની માંગ હતી કે મોટું, ગજબનો અવાજ કરતું અને ટકાઉ નગારું બનાવવું. આ ઓર્ડર મળ્યા પછી ગેબી ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટની ટીમે કાર્ય શરૂ કર્યું.

બનાવટની પ્રક્રિયા

50 ઇંચના આ નગરાની બનાવટ સામાન્ય નગરાની જેમ સરળ નહોતી.

સૌથી પહેલા તેનું ફ્રેમવર્ક તૈયાર કરાયું, જે માટે મજબૂત ધાતુનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો.

ત્યારબાદ તેના ઉપર ફાયબર સ્કિન ચડાવવામાં આવી. ફાયબરનો ઉપયોગ કરવાની પાછળનો મુખ્ય હેતુ એ હતો કે ચામડાની સરખામણીએ ફાયબર વધારે ટકાઉ રહે છે, હવામાનના પ્રભાવને સહન કરી શકે છે અને લાંબા સમય સુધી સાઉન્ડ ક્વોલિટી જાળવી રાખે છે.

આ સમગ્ર નગરાનું વજન આશરે 70 કિલોગ્રામ જેટલું આવ્યું છે.

આ વિશાળ કદ અને વજનને ધ્યાનમાં રાખીને તેને તૈયાર કરવા માટે 10 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો.

અવાજની અનોખી વિશેષતા

નગારા માત્ર એક સાધન નથી, પરંતુ તે ભક્તિ, ઉત્સવ અને પરંપરાનું પ્રતિક છે. જ્યારે 50 ઇંચના આ નગરાને વાગાડવામાં આવે છે ત્યારે તેનો અવાજ ખૂબ જ દૂર સુધી સંભળાય છે. મંદિરમાં થતી આરતી, જુલુસ અથવા વિશેષ ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં આ પ્રકારના નગારા વડે ભક્તોમાં ભક્તિભાવ અને ઉત્સાહનો માહોલ સર્જાય છે.

અમરેલી જિલ્લાનું ગૌરવ

અમરેલી જિલ્લો પોતે કૃષિ, સંસ્કૃતિ અને કલા માટે ઓળખાય છે. પરંતુ આ નગારું બનવાથી જિલ્લાના હસ્તકલા ક્ષેત્રમાં પણ એક નવી ઓળખ ઉભી થઈ છે. પરંપરાગત કલા અને આધુનિક તકનીકના સંયોજનથી બનેલું આ નગારું અન્ય કારીગરો માટે પણ પ્રેરણા રૂપ સાબિત થશે.

રાઠોડ કરણ અજયભાઈ જણાવે છે કે અત્યાર સુધીમાં નાના-મોટા અનેક પ્રકારના નગારા બનાવવામાં આવ્યા છે, પરંતુ 50 ઇંચનું આ નગારું સૌથી મોટું અને અનોખું છે. આ સિદ્ધિ માત્ર તેમની દુકાન માટે જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર અમરેલી જિલ્લાની પ્રતિષ્ઠાને ઊંચે લેનારી છે.

આધુનિક સમયમાં ફાયબર નગરાની માંગ

અગાઉ નગારા મોટેભાગે ચામડાથી બનાવાતા. પરંતુ હવામાન પરિવર્તન, લાંબા સમય સુધી ટકાઉપણું અને જાળવણીના મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને હવે ફાયબર નગારા માટેની માંગ વધી રહી છે. ફાયબર નગરા અવાજની ગુણવત્તા જાળવી રાખવામાં સફળ રહે છે અને તેને ઉપયોગમાં સરળતાથી લઈ જવાઈ શકે છે.

મંદિરો અને ઉત્સવોમાં વપરાશ

આવા પ્રકારના વિશાળ નગારા મોટેભાગે મંદિરોમાં, ખાસ કરીને મોટા ઉત્સવોમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે. આરતી, ભક્તિગીતો અને ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં તેનો અવાજ ભક્તોને એકતામાં બાંધે છે. ગણપતિ, નવરાત્રી, હોળી જેવા તહેવારોમાં પણ આવા નગારા ખૂબ લોકપ્રિય છે.

ભવિષ્યની દિશામાં પગલું

આ સિદ્ધિથી પ્રેરાઈને ગેબી ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ હવે વધુ મોટા અને અલગ પ્રકારના નગારા બનાવવા માટે આયોજન કરી રહી છે. તેમની ઈચ્છા છે કે નગરાની કળાને ભારતના દરેક ખૂણે પહોંચાડે અને અમરેલી જિલ્લાને આ ક્ષેત્રમાં આગવું સ્થાન અપાવે.

અમરેલી જિલ્લાના સાવરકુંડલામાં બન્યું આ 50 ઇંચનું ફાયબર સ્કિન નગારું માત્ર એક સંગીત સાધન નથી, પરંતુ એ કારીગરોની મહેનત, પરંપરા અને નવીનતાનો અદભૂત સંયોજન છે. 70 કિલોગ્રામ વજન ધરાવતું અને 10 દિવસની કઠિન મહેનત પછી તૈયાર થયેલું આ નગારું હવે મધ્યપ્રદેશના શિહોર ગામના ગણપતિ મંદિરની શોભા વધારશે.

આ સાથે જ અમરેલી જિલ્લાના કારીગરોની કળા અને પ્રતિભા આખા દેશમાં પ્રસિદ્ધ થઈ રહી છે, જે દરેક અમરેલીવાસી માટે ગૌરવની વાત છે.

---------------

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / Gondaliya Abhishek Nandrambhai