સુરત, 23 ઓક્ટોબર (હિ.સ.)- પ્રકાશના પર્વ દિવાળી બાદ આવતા પાવન તહેવાર ભાઈબીજના દિવસે સુરત શહેરમાં એક અનોખી અને અલૌકિક ધાર્મિક ઘટના બને છે, જે હિંદુ અને પારસી ધર્મ વચ્ચેના અખંડ પ્રેમ અને આસ્થાનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે.

આ ઘટના છે સ્વામિનારાયણ ભગવાને ધારણ કરેલી પાઘડીની — જે આજે 202 વર્ષ બાદ પણ સુરતના પારસી પરિવારે પોતાના જીવ કરતાં પણ વધુ પ્રેમ અને જતનથી સાચવી રાખી છે.

સુરતના સૈયદપુરા વિસ્તારમાં વસતા વાડિયા પરિવારના નિવાસસ્થાને આ દિવ્ય પાઘડી વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર — ભાઈબીજના દિવસે — જાહેર દર્શન માટે ખુલ્લી મૂકી દેવામાં આવે છે. દેશ-વિદેશથી હજારો ભક્તો આ દિવસે આવીને પાઘના દર્શન કરીને ધન્યતા અનુભવે છે.

આ કોઈ સામાન્ય પાઘડી નથી — પણ સ્વામિનારાયણ ભગવાનના મસ્તક પર ધારણ કરાયેલી સાક્ષાત પાઘડી છે. વાડિયા પરિવાર આ પાઘડીને ભગવાનની ભેટ નહીં, પરંતુ સાક્ષાત ભગવાનનું માથું માને છે અને તેથી છેલ્લા બે શતાબ્દીથી તેની પૂજા અને સેવા અખંડ રીતે ચાલી રહી છે.

પરિવારના વડા કેરશાસ્પજી વાડિયાના જણાવ્યા મુજબ, વર્ષો દરમિયાન અનેક લોકોએ આ પાઘડી ખરીદવા માટે મોટી રકમની ઓફર કરી છે, પરંતુ પરિવારનો સ્પષ્ટ મત છે કે ભગવાનની ભેટનું મૂલ્યાંકન ધનથી થઈ શકતું નથી. તેમના માટે આ પાઘડી સર્વસ્વ સમાન છે.

આ પાઘડીનો ઈતિહાસ સંવત 1881 (ઈ.સ. 1824)નો છે, જ્યારે સ્વામિનારાયણ ભગવાન સુરત ભ્રમણ માટે આવ્યા હતા. તે સમયના સુરતના વડા અધિકારી અરદેશર કોટવાળ, જે પારસી ધર્મના અને ભગવાનના પરમ ભક્ત હતા, તેમણે ભક્તિપૂર્વક સેવા કરી હતી.

ભગવાન તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈ ગયા હતા. જ્યારે તેઓ સુરત છોડવાના હતા, તેની એક રાત્રિ પહેલાં અરદેશર કોટવાળને સ્વપ્નમાં દર્શન આપ્યા અને આશીર્વાદ આપ્યો કે તેઓને કોઈ સ્મૃતિચિહ્ન આપીને જશે.

તે મુજબ, માગશર સુદ ત્રીજના શુભ દિવસે, સ્વામિનારાયણ ભગવાને પોતાની ધારણ કરેલી પાઘડી અને શ્રીફળ ભેટ સ્વરૂપે અરદેશર કોટવાળને અર્પણ કર્યા હતા.

આ દિવ્ય ભેટ જ આજે પણ સુરતના વાડિયા પરિવાર પાસે છે, અને તેથી દર વર્ષે ભાઈબીજના દિવસે જ તેના દર્શન માટે દરવાજા ખોલવામાં આવે છે. આ અનોખી પરંપરા 202 વર્ષ બાદ પણ ચાલુ છે — જે હિંદુ અને પારસી ધર્મ વચ્ચેના અવિનાશી પ્રેમ, શ્રદ્ધા અને એકતાનું જીવંત પ્રતિક બની ગઈ છે.

---------------

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / યજુવેન્દ્ર દુબે