નવી દિલ્હી, 28 ડિસેમ્બર (હિ.સ.). અરવલ્લી પર્વતમાળાની નવી વ્યાખ્યા સામે ચાલી રહેલા વિરોધ વચ્ચે, કોંગ્રેસના મહાસચિવ જયરામ રમેશે કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવને પત્ર લખીને ગંભીર વાંધો વ્યક્ત કર્યો છે.

પત્રમાં, જયરામ રમેશે જણાવ્યું હતું કે, પ્રસ્તાવિત નવી વ્યાખ્યા અરવલ્લી પર્વતમાળાને 100 મીટર કે તેથી વધુ ઊંચાઈવાળા ભૂમિ સ્વરૂપો સુધી મર્યાદિત કરે છે, જ્યારે 2012 થી, રાજસ્થાનમાં અરવલ્લી પર્વતમાળાને 28 ઓગસ્ટ, 2010 ના રોજ ફોરેસ્ટ સર્વે ઓફ ઈન્ડિયા (એફએસઆઈ) ના વૈજ્ઞાનિક અહેવાલમાં નિર્ધારિત ધોરણોના આધારે ઓળખવામાં આવી છે.

તેમણે પોતાના પત્રમાં 20 સપ્ટેમ્બરના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા રચાયેલી કેન્દ્રીય સશક્ત સમિતિ (સીઇસી) ને એફએસઆઈ દ્વારા સબમિટ કરવામાં આવેલી માહિતી અને 7 નવેમ્બરના સમિતિના અહેવાલનો ઉલ્લેખ કર્યો છે, જેમાં આ પરિવર્તનના વૈજ્ઞાનિક, કાનૂની અને પર્યાવરણીય અસરો વિશે તથ્યપૂર્ણ પ્રશ્નો ઉભા થયા છે.

રમેશે લખ્યું, શું એ સાચું નથી કે 2010 ના એફએસઆઈ રિપોર્ટમાં ત્રણ ડિગ્રી કે તેથી વધુ ઢાળવાળા વિસ્તારો, 100 મીટરના અનુરૂપ બફર સાથે, ડુંગરાળ ભૂગોળ તરીકે ગણવામાં આવ્યા હતા? વધુમાં, તે વિસ્તારોની અંદરના સપાટ ભૂપ્રદેશ, ટેબલટોપ્સ, ડિપ્રેશન અને ખીણોને પણ અરવલ્લી ટેકરી માળખાનો અભિન્ન ભાગ માનવામાં આવ્યા હતા?

તેમણે એમ પણ નોંધ્યું, શું એ હકીકત નથી કે 20 સપ્ટેમ્બર, 2025 ના રોજ, FSI એ મંત્રાલયને જાણ કરી હતી કે 10 થી 30 મીટર ઊંચી નાની ટેકરીઓ કુદરતી પવન અવરોધ તરીકે કાર્ય કરે છે, જે દિલ્હી અને આસપાસના મેદાનોને રણીકરણ અને રેતીના તોફાનોથી રક્ષણ આપે છે, અને આ અવરોધ અસર ઊંચાઈના સીધા પ્રમાણમાં વધે છે?

સીઇસી રિપોર્ટનો ઉલ્લેખ કરતા, જયરામ રમેશે પૂછ્યું, શું એ સાચું નથી કે સમિતિએ તારણ કાઢ્યું હતું કે, રાજસ્થાનમાં 164 ખાણકામ લીઝ તત્કાલીન FSI વ્યાખ્યા મુજબ અરવલ્લી શ્રેણીમાં સ્થિત હતા?

તેમણે એવી આશંકા વ્યક્ત કરી કે જો નવી વ્યાખ્યા લાગુ કરવામાં આવશે, તો અસંખ્ય નાની ટેકરીઓ અને અન્ય ભૂમિ સ્વરૂપો અરવલ્લી પર્વતમાળામાંથી બાકાત રહેશે, જે ચાર રાજ્યોમાં ફેલાયેલી આ પ્રાચીન પર્વતમાળાની ભૌગોલિક સાતત્ય અને ઇકોલોજીકલ માળખાને ગંભીર રીતે નુકસાન પહોંચાડશે.

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / પ્રશાંત શેખર / ઉદય કુમાર સિંહ

હિન્દુસ્થાન સમાચાર / માધવી વ્યાસ